Асосий мавзулар
26 март 2023

26 март референдуми – Каримовнинг илк сиёсий найранги

Ўзбекистонда 1995 йилнинг мартида президент ваколатини узайтириш учун референдум ўтказилган эди.

Ислом Каримовнинг президентлик ваколатини 2000 йилга қадар узайтирган бу референдум кунларидаги сиëсий кайфиятни ўша давр расмий матбуотидан излаймиз.

Қўлимизда референдум кунлари чоп қилинган ва каримовпараст чақириқлар билан тўла “Халқ сўзи” ва “Народное слово” газеталари.

“Халқ сўзи” газетасининг 25 мартдаги сони “Эртага умумхалқ референдуми куни” деган сарлавҳани манжетга чиқарган.

Газетанинг илк саҳифасида италиялик дипломат Карло Унгаро (Carlo Ungaro) тилидан “Ўз вақтида ўтказилаëтган муҳим тадбир” деган “мақола” эълон қилинган.

Айни саҳифада Каримовни “Тинчлик ва осойишталик кафолати” деб атаган тожикистонликнинг мактуби эълон қилинган.

Эслатиб ўтамиз, 1995 йилда Тожикистон Ўзбекистон ҳукумати учун одамларни қўрқитадиган ва яшашидан шукр қилишга чорлайдиган “ўрнак” давлат эди.

Бугунги матбуот ўзбекларни Сурия билан қўрқитса, ўша пайт матбуоти Тожикистон билан қўрқитган.

Айни саҳифада референдум воситасида лавозимдаги умри узайтирилаëтган Ислом Каримов шаънига мақтовлар ëғдирилган мақолалар ўрин олган.

“Порлоқ келажак сари”, “Тўла қўллаб-қувватлаймиз” каби мақолалар риторика ва мадҳиябозлик намунаси каби туюлади.

Газетада ўша пайтда ўзбек парламенти спикери бўлган Эркин Халиловнинг Мадридга сафари ҳақида ҳам билги берилган.

Айни газетанинг 23 мартдаги сонида эса умумхалқ референдумидаги овоз бериш варақасининг намунаси келтирилган.

Варақада “Сиз Ўзбекистон президенти ваколатларини 1997 йилдан 2000 йилга қадар узайтиришга розимисиз?” деган савол қўйилган. Тартибга кўра, бу варақага қалам текизмай қутига ташланса, розилик аломати бўларди.

Норозилар бу матнни ўчириб ташлашлари талаб қилинган.

Ўша пайтда мухолифатнинг Туркияда нашр қилинган “Эрк” газетасида ëзилишича, сайлов хоналаридаги ручкаларнинг ичидаги запаси олиб қўйилган экан. Бюллетень устини чизганлар ҳуқуқбузар сифатида милиция суҳбатига олиб кетилган.

Яна газеталарга қайтамиз. “Халқ сўзи”нинг 24 март сонида келеслик мактаб директори Халиловнинг расми референдумда Каримов тарғиботчиси сифатида тақдим қилинган.

Айни саҳифада Каримовга бағишланган “Келажагимизнинг ишончли кафолати” сарлавҳали каттагина мақола чоп қилинган. Газета муаллифлари референдумни “Демократиянинг олий маҳсули”, дея тарифлашган.

Референдум ўтиб бўлганидан кейин 28 март куни чоп қилинган “Халқ сўзи” Каримовнинг фотосини чоп қилиб, “Эл ишончи – олий мукофот” сарлавҳасини манжетга чиқарган.

Газетанинг ички саҳифасидан эса референдумнинг “зўр уюшқоқлик билан ўтгани” ҳақидаги лавҳалар елпиғичи ўрин олган.

Рус тилидаги “Народное слово” газетаси “Народ сказал свое слово” сарлавҳаси остида референдумни мақтовчи мақолани эълон қилган.

1995 йил 26 мартида ўтказилган умумхалқ референдуми натижаларига мувофиқ, Каримовнинг президентлик ваколатлари 2000 йилгача узайтирилди.

Шундан бери ўтган ва муқобил сайлов экани иддао қилинган президент сайловларида Каримов яна осонлик билан ўз курсисида қолишга муваффақ бўлди.

Халқаро кузатувчилар бу сайловларнинг биронтаси ҳам эркин ва демократик бўлмаганини айтишади.

Ўзбекистон Конституциясининг 90-моддасига мувофиқ, бир шахс президент лавозимига икки мартадан ортиқ сайланиши мумкин эмас.

Eltuz.com

Тағин ўқинг
1 январ 2018
Жорий президент Мирзиëев 22 декабрдаги нутқида, ўтган 25 йил қайтиб келмасин, дея феълан Каримов меросини ахлатга улоқтирди. Ижтимоий тармоқнинг ...
14 декабр 2022
Ўзбекистондаги энергетика соҳасидаги абсурдликлар, путиноид ўрисқуллар ва дин тужжори толибон каллаларнинг қора фонида Америка олимларидан дунёни севинтирувчи бир хушхабар.  ...
25 январ 2022
Тошкентнинг барча ҳудудларида электр энергияси ўчгани сабабли Тошкент метрополитенининг барча йўналишларида вақтинчалик метро ҳаракати тўхтади. Ҳозирча мобил алоқа ишламоқда. ...
30 апрел 2019
«2006 йилнинг ўрталаридан бошлаб Ўзбекистондаги ҳамма зоналар бошлиқлари биринчи ёрдамчиси этиб МХХ вакиллари тайинланади. Бунга 2005 йил май ойида ...
Блоглар
17 март 2024
Рассом Туз бир мавзу муҳокамасини бошласа ағдар тўнтарини чиқариб барча қирраларини ўрганади. Танганинг ағиниям¸ бағиниям¸ ...
14 феврал 2024
«Ёшлар» телеканалида содир бўлаётган коррупция олдида «Спорт» телеканали директори Зоҳид Каримов қўй оғзидан чўп ололмайдиган ...
13 феврал 2024
Тармоқнинг ўзбек сегменти ўзбек давлат рамзларига нафратни парваришламоқда. Ижтимоий тармоқларда маҳалла раиси ва фаолларнинг давлат ...