Мадҳиябозликлар таҳлили ёки «бахтли» Беруний

«Ҳуррият» газетасидаги (22.10) «Журналист сўзи – жамоатчилик эътиборида» сарлавҳали мақола мамлакат оммавий ахборот воситаларида эълон қилинган таҳлилий ва танқидий материаллар ҳақида.

Бу мақоланинг бошланишиёқ мазкур чоракда ОАВ халқ дардини айтиш ўрнига ҳамду сано билан машғул бўлганига ишора қилади.

«Жорий йилнинг учинчи чорагида ОАВд эълон қилинган турли мавзу ва жанрлардаги материалларда асосий эътибор мустақиллик йилларида – 25 йиллик тарихан қисқа муддатда юртимизда амалга оширилган улкан ўзгариш ва янгиланишлар, барча соҳа ва тармоқлар бўйича эришилаётган ютуқ ва марраларни чуқур таҳлиллар асосида кўрсатиб беришга қаратилди», дея бошланади мақола.

Ана шунақа. Бу ҳайбаракаллачиларнинг илғори сифатида «Ўзбекистон» телеканалида 9 сентябрь куни эфирга узатилган «Таҳлил – 25» кўрсатуви тилга олинади. Унда «истиқлол йилларида Ўзбекистон қолоқ, аграр республикадан бугунги кунда замонавий саноат тармоқларига эга бўлган…» давлатга айлангани кўрсатиб берилгани айтилади.

Қолган таҳлилий материалларда ҳам «миcлсиз ютуқлар ва фаровон ҳаёт»га шукроналик руҳи жўшиб турибди.
Мақолада тилга олинган танқидий материалларда эса бирорта жиддий мавзуни учратмайсиз. Улар асосан маиший, масалан, кимгадир кредит бериш пайсалга солингани, ободонлаштириш ишлари қониқарсизлиги, дорихоналарда нархлар асоссиз равишда кўтарилиб кетгани каби масалалар хусусида.

Танқидий мавзулар сирасига дўконларда пластик карточкалардан фойдаланишдаги муаммолар ҳам киритилган. Масалан, пластик карточка билан савдо қилишда нархларга устама қўйилаётгани, айрим устомонлар пластик карточкадаги пулларни 20-30 фоиз эвазига нақдлаштириб бераётгани таъкидланади.

Газетадаги «Муаммога холис ёндашув» сарлавҳали мақолада бу масалани бир қадар чуқурроқ таҳлил қилишга уринилган. Унда ёзилишича, ҳатто Тошкент шаҳрида ҳам пластик карточкада савдо қилишда муаммолар бор. Фарғонадаги «Меҳнат ва турмуш » газетаси мухбири шу муаммони кўтариб чиққанида эса ўз ҳамкасбининг раддия тарзида берилган танқидига ҳам учраган.

«Афсуски, (бу мавзудаги мақолаларни)… тўғри талқин қилмайдиган раҳбарлар ва уларнинг ҳайбаракаллачиси бўлган ҳамкасбларимиз ҳам топилади», дейди муаллиф.

Газетада мана шу масала юзасидан Марказий банк раиси ўринбосари имзоси билан олинган жавобга ҳам ўрин берилган. Аммо бу жавобдан «банк соҳасидаги ютуқлар ва афзалликлар»ни санаб ўтишдан бошқа гап топа олмайсиз.

Энг эътиборлиси, газета бу масалада мутасаддилар томонидан берилган жавобни тўлақонли эмас, деб баҳолашга ўзида куч топа олган. Бу ҳам ҳар ҳолда бир ижобий ўзгаришдир. Чунки газеталар шу пайтгача ҳатто шундай хулоса ясашга ҳам кимдандир чўчиб турарди…

Газетада замонавий ўзбек эстрадаси вакиллари ҳақида «Беруний эшитмаган нағмалар» сарлавҳаси остида яна бир мақола эълон қилинганки, у ҳам эътиборга арзийди.

«Қилиғингга ўт тушгурлар», дея ёзғиради муаллиф ва «Жаҳонгир Позилжонов, Шоҳруххон, Муниса Ризаева, Жасур Умировларми бугунги ёшларга ўрнак бўладиган? Ёки «Беном» (номини қаранг!), «Уммон» гуруҳлари каби яна бир талай янги пайдо бўлаётган овозсиз, созсиз хонандаларми?» дея кинояли савол ташлайди.

Муаллиф «қўшиқ бўлмаган карра жадвали қолгани»ни айтар экан, «ўзбек тилини яхши билмаганидан она тилимиздаги сўзларни талаффуз қилишга қийнадиган» Райҳонни ва «…ундай қизла биздайлани менсимайдийе…» дея вой-дод соладиган хонандаи замон» Жасур Умировни қаттиқ танқид қилади.
Шунингдек, қўшиқларга ишланаётган клиплар маза-матрасиз экани, бунинг устига, ориятсизликни тарғиб қилаётгани таъкидланади.

У буюк аллома Абу Райҳон Берунийнинг мусиқа, оҳанг ва шеър уйғунлигига берган таърифини келтирар экан, уни бахтли инсон деб атайди.

«Чунки у бугун оммалашаётган, қулоқларимиз тугул миямизни ҳам заҳарлаётган жўн нағмаларни ҳеч қачон эшитмаган», дея хулоса қилади муаллиф.

Баҳодир Шариф
Ўзбекистонлик газетхон таҳаллуси
Eltuz.com