Кўзқараш
16 июн 2020

Ўзбек давлатчилиги Шайбонийхондан бошланганми?

1947 йилда чоп этилган илк “Ўзбекистон халқлари тарихи” II жилдининг мундарижасидан бир парча. Бундан нима хулоса қилишимиз мумкин?

– ўзбек давлатчилиги XVI асрдан бошланяпти;

– у даврдаги ўзбеклар тарихчиликда шунчаки “ўзбеклар” деб аталяпти.

Кейинги давр тарихчилигида қандай ўзгаришлар бўлган?

– ўзбекларни фақат Шайбонийхон ўзбекларига боғлаб қўймаслик учун уларни “кўчманчи ўзбеклар” деб аташ урф бўлган. Бундай терминологик фокус ёрдамида ўзбек тарихчилиги “биз Шайбонийхон ўзбекларидан олдинги халқлар авлодимиз”, дейиш имконини топган, айни пайтда қозоқ, қорақалпоқ, татар ва ҳоказо халқлар тарихчиларига ҳам бу маъқул тушган – ўтмишда Олтин Ўрда халқи ўзбек деб аталгани уларга ёқмас эди, шунинг учун улар ҳозиргача “кўчманчи ўзбеклар” атамасини зўр бериб ишлатишади, уларнинг бугунги ўзбекларга алоқадор эмаслигини/кам алоқадорлигини таъкидлашади;

– ўзбек давлатчилиги XVI асрдан эмас, милоддан аввалги VII асрдан бошланади, деган постулат илгари сурилган, чунки юқоридаги аргумент ёрдамида бугунги ўзбекларни бу ҳудудларда минг, уч минг, ўн минг йил олдин яшаган халқларга боғлаш имкони туғилди.

Қайси нуқтаи назар тўғрилиги ҳақида баҳс юритмайман (мутлақ ҳақиқат йўқ ўзи). Айтмоқчи бўлганим – бугунги расмий “миллий” ўзбек тарихи доим ҳам бугунгидай бўлмаган, ўтмиш, тарих, уни бугун қандай қабул қилишимиз йиллар давомида ўзгартириб борилган.

Эльдар Асанов,
Телеграмдаги «Асанов формати» блогери

Тағин ўқинг
23 феврал 2016
Собиқ ҳарбий, истеъфодаги кекса подполковник, 77 ёшли Ботир Шерматович Тошмуҳаммедов 1976 йилдан буён мудофаа кучларига қарашли икки хонали уйида ...
1 феврал 2016
2016 йил 27 январь куни BJ’s Wholesale Club чакана савдо компанияси Пахта мажбурияти (Cotton Pledge)га имзо чеккан 200 дан ...
16 март 2017
Мирзиёевнинг Каримов хотирасини абадийлаштириш ҳақидаги қарорига бир нечта ўзбек зиёлиларнинг қарши чиқиши ортидан тармоқда уларни бадном қилишга уринишлар бошланди. ...
11 ноябр 2017
Жиззахлик Маҳкам Жўраева 18 октябрь куни «Жаслиқ» қамоқхонасида жазо муддатини ўтаётган ўғли Фурқат Жўраевни кўргани борганида уни БМТнинг инсон ...
Блоглар
17 март 2024
Рассом Туз бир мавзу муҳокамасини бошласа ағдар тўнтарини чиқариб барча қирраларини ўрганади. Танганинг ағиниям¸ бағиниям¸ ...
14 феврал 2024
«Ёшлар» телеканалида содир бўлаётган коррупция олдида «Спорт» телеканали директори Зоҳид Каримов қўй оғзидан чўп ололмайдиган ...
13 феврал 2024
Тармоқнинг ўзбек сегменти ўзбек давлат рамзларига нафратни парваришламоқда. Ижтимоий тармоқларда маҳалла раиси ва фаолларнинг давлат ...