Asosiy mavzular
20 sentyabr 2018

Qirg‘iziston: 299-2 moddaning qudrati

Qirg‘izistonda jinoiy ishlarda ko‘p qo‘llanilib siyqasi chiqqan, ekstremizm alomati bo‘lgan videomateriallar, broshyura, kitob saqlash bo‘yicha yuzlab ayblov hukmlari chiqarilmoqda, deyiladi 17 sentyabr kuni  “Hyuman rayts uotch” (HRW) e'lon qilgan hisobotda.

Garchi ishda materiallarni tarqatish, ulardan qo‘zg‘olon yoki zo‘rovonliklardan foydalanilgan bo‘lmasada, uch yildan o‘n yilgacha qamoq jazosi beriladi.

Hisobotda yozilishicha, Qirg‘iziston Jinoyat kodeksining 299-2 moddasidan kishilarni shunday materiallarni tarqatish aybi bilan jinoiy javobgarlikka tortish uchun asos sifatida foydalanilmoqda.

2010 yildan buyon, shu moddaga asoslanilib kamida 258 kishi jinoiy javobgarlikka tortilgan.

“Biz istalgan paytda eshigimizni taqillatib order bilan kelishlaridan va soxta ayblovlar bilan qamab qo‘yishlaridan muntazam qo‘rqib yashaymiz,” degan HRW bilan suhbatlashgan mahkumlardan biri.

Hisobotda ta'kidlanishicha, telefonidan ekstremistik deb qaralgan materiallar topilgan, lekin uni tarqatish bilan shug‘ullanmaganlar ham javobgarlikka tortilish holatlari uchraydi.

So‘nggi ma'lumotlarga ko‘ra, ushbu hisobot e'lon qilinayotgan vaqtda bir necha yuz kishi o‘z ishlarining sudda ko‘rib chiqilishini kutishmoqda va bunaqa ishlarning soni yildan-yilga o‘sib bormoqda: birgina 2016 yilning dastlabki to‘qqiz oyi davomida (mavjud so‘nggi ma'lumotlarga ko‘ra) 167 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan.

“Tadqiqotlarimiz davomida rasmiylar ko‘p hollarda hech qanday zo‘ravonlik sodir etmagan va bor-yo‘g‘i taqiqlangan adabiyot yoki videomateriallarni saqlagan yoki islomning konservativ yo‘nalishlariga e'tiqod qilgan kishilarni panjara ortiga tashlash uchun ushbu moddadan foydalanib kelgani aniqlandi”, deyiladi hisobotda.

Shu bilan birga, 299-2 modda bilan ayblanganlar o‘zlariga nisbatan g‘ayriinsoniy munosabatda bo‘lingani, hatto kaltaklanganlari haqida so‘zlab berganlar.

Hisobot mualliflari bu moddada ekstremizmning keng talqin qilingani, jinoyatga aniq va lo‘nda ta'rif berilmaganini ta'kidlaydilar.

Shuningdek, HRW biror materialning ekstremizmga oidligi to‘g‘risidagi xulosani beradigan Din ishlari bo‘yicha davlat komissiyasi ekspertlari malakasi va xolisligi borasida ham shubha bildiradi.

Garchi ayrim rasmiylar HRW bilan intervyu vaqtida mamlakatda bu moddani qo‘llashda muammolar borligiga iqror bo‘lsa-da, ombudsman apparati vakili bu borada tushayotgan shikoyatlardagi faktlar tasdiqlanmaganini aytgan.

HRW tahliliga ko‘ra, ekstremistik materiallarni tarqatishda ayblanganlarning aksariyati mamlakatning janubiy viloyatlarida istiqomat qilayotgan o‘zbek millatiga mansub fuqarolardir.

HRU 299-2 modda bo‘yicha jinoiy ta'qib maqsadli ravishda etnik va diniy alomatlarga qarab amalga oshirilmoqda, degan tezisni na tasdiqlagan va na inkor etgan bo‘lsa-da, bu kabi ishlarning o‘zbek millatiga mansub ko‘plab figurantlari va qarindoshlarining aynan shu holat bo‘layotganiga ishonchlari komil ekanini bildiradi.

Hisobot so‘nggida HRW Qirg‘iziston rasmiy idoralariga ekstremizm va terrorizmda ayblanib jazoga tortishda inson huquqlariga rioya etilishiga yordam beruvchi bir qancha tavsiyalarini bildirgan.

Eltuz.com

Tag‘in o‘qing
28 noyabr 2020
Afu et meniTaqlid qilolmadim, kechir, Vatanim –Tosh kabi bardoshli bo‘lolmadim hech.Sapchib turgan esam, aybsitma meni,Afu et, axir men o‘lolmadim ...
26 yanvar 2022
Hammani avval kuldirib, keyin yig‘latgan atoqli o‘zbek adibi, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi, taniqli dramaturg, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a'zosi ...
21 avgust 2020
Mezon kechdi. Qanday shoshib kechdi bu mezon. Hosil to‘la aravasi loylarga botib Sochi oqardi. Mezon kechdi. Qanday ma'yus kechdi ...
22 iyul 2019
O‘zbekiston hukumati Xalqaro mehnat tashkilotiga O‘zbekistonda majburiy mehnatning taqiqlanganligi haqida ma'lumotni o‘z ichiga olgan 40.000 nusxa varaqa, shiorlar tayyorlash ...
Bloglar
17 mart 2024
Rassom Tuz bir mavzu muhokamasini boshlasa ag‘dar to‘ntarini chiqarib barcha qirralarini o‘rganadi. Tanganing ag‘iniyam¸ bag‘iniyam¸ ...
14 fevral 2024
«Yoshlar» telekanalida sodir bo‘layotgan korruptsiya oldida «Sport» telekanali direktori Zohid Karimov qo‘y og‘zidan cho‘p ololmaydigan ...
13 fevral 2024
Tarmoqning o‘zbek segmenti o‘zbek davlat ramzlariga nafratni parvarishlamoqda. Ijtimoiy tarmoqlarda mahalla raisi va faollarning davlat ...