Asosiy mavzular
21 avgust 2019

Qadrsizlanayotgan so‘m xalqni qashshoqlashtirmoqda

So‘nggi kunlarda so‘mning keskin tarzda qadrsizlantirilishi sabablaridan biri oydinlashdi – hukumat naqd valyutani aholiga sotish amaliyotiga o‘tdi. 

Shu vaqtgacha O‘zbekistonda aholiga naqd valyuta sotilmasdi. Valyuta faqat mijozning to‘lov kartasiga tushirib berilardi. Endi esa banklar naqd valyutani erkin sotishni boshladi.

Bungacha, oxirgi haftalar davomida Markaziy bank so‘mni odatdagidan keskinroq qadrsizlantirishga qaratilgan monetar siyosat yuritishga kirishgandi. Oqibatda bir AQSh dollarining qiymati 9000 so‘mdan oshib ketdi. 

Naqd valyuta sotuvi yo‘lga qo‘yilgan kuni esa dollar kursi birja savdolarida 9384 so‘mgacha ko‘tarildi, ya'ni birdaniga 323 so‘mga qimmatladi. 

20 avgust kuni banklar bir AQSh dollarini 9 450 so‘mdan sotishni, 9 200 – 9 350 so‘mdan sotib olishni boshladi. 

Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmurotov shu munosabat bilan o‘tkazilgan matbuot anjumanida “valyuta kursining oshib borishiga valyutaga bo‘lgan talabning ortayotgani ta'sir ko‘rsatayotgani”ni bildirdi.  

“Joriy yil 1 oktyabrdan biznes, tadbirkorlik sohasidagi bir qator imtiyozlarning bekor bo‘lishi ham bunga ta'sir qilmoqda”, dedi MB raisi. 

Uning fikricha, inflyatsiyani to‘xtatish, narxlarni pasaytirishning yagona yo‘li raqobat va investitsion erkinlikni kuchaytirishdir.

Bundan avvalroq so‘mning qadri tushib ketayotganining sabablaridan biri sifatida O‘zbekistonning asosiy savdo hamkorlari bo‘lmish mamlakatlarning milliy pul birliklari kuchsizlanib borayotgani aytib o‘tilgandi. 

O‘zbek so‘mining bunday keskin qadrsizlanishi mamlakatda kommunal xizmatlar, yo‘l haqi, benzin va boshqa mahsulotlar narxi oshishi fonida yuz berayotir. 

Moliyaviy tahlilchi Abdulla G‘anievning “Eltuz”ga aytishicha, bu holat xalqning yanada qashshoqlashishiga olib keladi. 

“Mamlakatimizda turli xizmatlar va mahsulotlar narxining oshishi shunday ham bozorlarda narx-navo qimmatlashuviga sabab bo‘layotgandi. So‘mning dollarga nisbatan qadri pasaygani narxlar yanada ko‘tarilishiga olib kelishi ehtimoli yuqori. Bu esa iste'molchilarning xarid qobiliyatini keskin pasaytirib yuboradi”, dedi tahlilchi. 

Uning ta'kidlashicha, bozorlar yana barqaror narxlarga qaytishi uchun ancha vaqt talab etiladi. Lekin hozirgi beqarorlikning oqibati xalqqa salbiy ta'sir etadi. 

“Oddiy misol. Deylik, ishchi shu kungacha 300 AQSh dollari ekvivalentida maosh olib kelgan. Lekin dollar kursining ko‘tarilishi bu maoshning 270-280 dollar ekvivalentiga tushib qolishiga sabab bo‘ladi. Ya'ni oddiy ishchi arzimas vaqt oralig‘ida 20-30 dollar yo‘qotyapti. Bu esa uning kundalik hayotiga ta'sir etmasdan qolmaydi”, dedi Abdulla G‘aniev “Eltuz” bilan suhbatda. 

Tahlilchining ta'kidlashicha, hozirgi kunda so‘m qadrsizlanishining zanjirli reaktsiya tarzida davom etishi ehtimoli borligi eng tahlikali holatdir. 

“Shuning uchun bunday jarayon xavfining oldini olish hukumatning, Markaziy bankning birlamchi vazifasi bo‘lishi shart”, dedi A.G‘aniev.

“Eltuz”ning O‘zbekistondagi hamkori
Eltuz.com

Tag‘in o‘qing
17 may 2021
O‘zbekistonda yaqinda bir qarashda arzimasdek tuyulgan, biroq mamlakatda avj olgan, hokimiyatning barcha bo‘g‘imlari, jumladan, prezident tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan navbatdagi huquqiy ...
11 dekabr 2023
Buning oqibati voy bo‘ladi. O‘zbekistondagi “Foton” aktsiyadorlik jamiyati va uning rahbari Ma'rifxo‘ja Saydumarov bosqinchi Rossiya uchun «ter to‘kkani bois» ...
17 fevral 2020
O‘zbekistonda tobora ommaviylik kasb etayotgan, “prezident tashabbusi” bilan tashkil etilayotgan klasterlar paxtani qo‘shib yozishning oldingi saflarida bormoqda.  Mahalliy matbuotda ...
23 may 2022
(Taniqli shoir va siyosatchi Muhammad Solihning “Imperativ” kitobidan 50-qism. Audiokitob matnini muallifning o‘zi o‘qigan) «Sof san'at» haqidagi «Fikrlarning shiddatli ...
Bloglar
8 fevral 2025
Shu paytgacha «Anora» degan ikki film olindi. Bittasi yetim qizning ashlachi bo‘gani haqida¸ yana bittasi ...
23 yanvar 2025
O‘zbekiston mudofaa vaziri Xolmuxammedov bosqinchi gazanda Rossiya bilan 2026-2030 yillarda harbiy sohada strategik hamkorlik dasturi ...
20 yanvar 2025
O‘zbekiston prezidenti uyida yirtqich hayvon¸ ilon va xasharotlarni boqadiganlar jazolanishi haqidagi qarorni 16 yanvar kuni ...