Nazarboev Zardushtga qarindoshmi?

Mayli, boshlab qo‘ydim endi, men ham xaypni davom ettiray.

Qozoqlarda urug‘chilik tizimi bugungi kunga qadar yaxshi saqlanib qolgan. Urug‘ mansubiyati qiz olish-berishdagina emas, balki davlat mansablarini egallashda ham muhim o‘rin tutadi. Ayni paytda hokimiyat tepasida Katta juz (uyshunlar) vakillari. Shu bilan birga, O‘rta juzning nayman urug‘i yaxshi pozitsiyalarni egallagan.

Ierarxiyaning oxirida esa Kichik juz (olchinlar) turadi. Asosiy neft manbalari ularning zonasida (Mang‘ishloq va Otrov viloyatlari), shunga qaramay, boyliklar, asosan, Katta juz qo‘lida. Buning natijasida 2011 yili Janaozen voqealari ro‘y bergandi.

Nazarboev esa Katta juzning shaprashti (chaprachti) urug‘idan. Qabilaviy ierarxiyada bu urug‘ eng quyida turishiga qaramay, Nazarboev davrida anchayin ko‘tarilib olgan. O‘z vaqtida saroy tarixchilari Elboshiga paxta qo‘yish maqsadida urug‘ tarixini o‘rganib, uning kelib chiqishini olis ming yilliklarga bog‘lab tashlagan edi (paxta qo‘yish Qozog‘istonda ham bor).

Masalan, o‘z vaqtida bir qozoq tarixchisi zardushtiylik dini asoschisi Zardusht (Zaratushtra) shaprashti urug‘idan kelib chiqqani haqidagi “genial” fikrni olib chiqqan edi. Zaratushtra ismining qozoqcha talqinini keltirsam, menimcha, kulgidan yiqilib qolasizlar: Jaratushы, ya'ni Yaratuvchi.

Mana shunaqa gaplar. Endi u dorulomon davrlar o‘tdi-ketdi, Zardushtni ham tinch qo‘yishsa kerak.

Eldar Asanov,
Telegramdagi «Asanov formati» blogeri