Asosiy mavzular
16 oktyabr 2017

Eshagidan tushovi qimmat «hashar»

Har dam olish kunlari Toshkentdagi turli vazirliklar, davlat qo‘mitalari, son-sanoqsiz byudjet tashkilotlar oldi erta tongdan gavjum bo‘ladi.

Go‘yoki hukumat majburiy mehnatga «qarshi tish-tirnog‘i bilan kurashayotgan» bir paytda bu idoralar xodimlari «xalq boyligi bo‘lmish oq oltinni» tergani dalaga «hashar»ga otlanadi.

«Hashar – elga yarasha», deya bir-biriga hazil qiladi xodimlar. Bugun majburiy mehnatni «hashar» niqobi bilan bekitishga urinayotgan O‘zbekistonda bu hikmat ana shunday istehzo tarzidagi bir iboraga aylanib qolgan.

Erta tongdan «hasharchi»lar mingan avtobuslar karvoni Toshkentdan chiqib, poytaxtning turli tuman va vazirliklariga «biriktirilgan» hududlarga yo‘l oladi.

Buning oqibatida so‘nggi vaqtlarda poytaxtda yo‘lovchi tashish transporti qatnovi oraliqlari (intervali) ancha uzaygan. Chunki yuzlab avtobuslar nafaqat dam olish, balki ish kunlari ham «hasharchi»larni dalaga tashish bilan band bo‘lib qolyapti.

So‘nggi bir necha haftadan buyon dam olish kunlari paxta dalasiga chiqib kelayotgan tanishim bilan gaplashib qoldim.

Tanishimning aytishicha, u ishlaydigan idoraga har shanba kuni paxta terimiga kamida 80 ta odam jo‘natish majburiyati yuklangan.

«Buning uchun 2 ta avtobus buyurtma qilamiz. Bu avtobuslarni kuzatib borish uchun yo‘l-patrul xizmati (GAI)dan ikkita avtomobil ajratiladi. Ertalab uzog‘i bilan 7.30 da ishxonamiz oldidan jo‘nab ketamiz. Soat 9 lardan o‘tganda dalaga yetib boramiz. To terimga tushgunimizcha soat 10 lar bo‘lib qoladi», deydi tanishim.

Uning so‘zlariga ko‘ra, idorada shundoq ham keyingi paytlarda qog‘ozbozlik ko‘paygan. Xodimlar tungi 10 gacha ishda qolib, turli hisobotlar, dasturlar tayyorlash bilan band. Hozir xodimlarning yarmi paxta terimiga jo‘nagan paytda qolgan yarmi ham shanba, ba'zan yakshanba kunlari ishxonaga kelishga majbur.

«Paxtaga borib ham ishni qoyil qilib qo‘ymaydi hech kim. Uzog‘i bilan 4-5 soat nomigagina paxta teramiz. Keyin o‘zimiz olib borgan yoki ishxonamiz tashkil qilgan tushlikni yeb, yana Toshkentga qaytamiz», deydi u.

«80 kishi tergan paxta ba'zan bir tonnaga yetmaydi. Fermerlar ham bizning borishimizdan manfaatdor emas. Ular nomigagina kelganimizni yaxshi tushunadi. Biz kabi «oqbilak»lar paxtani toza termaymiz. Bu fermerga yoqmaydi. Bizga gapini ham o‘tkaza olmaydi. Shuning tezroq ketishimizni xohlab turgani bilinib qoladi», deb qo‘shimcha qiladi tanishim.

Dam olish kunlari erta tongdan «hasharchilar»ni kunlik paxta terimiga olib ketayotgan avtobuslar karvoni faqat Toshkentgagina xos ko‘rinish emas. Viloyatlarda ham ahvol shu.

80 ta odam o‘nta yaxshi terimchi teradiganchalik hosilni yig‘ib bera olmaydi. Lekin ularni dalaga «ko‘ngilli ravishda hashar»ga olib chiqish uchun ketadigan xarajatni tuyaga yuklasangiz, jonivorning beli sinadi.

Son-sanoqsiz avtobuslar, yo‘l xavfsizligi xizmati xodimlari jalb etilib, tonnalab yoqilg‘i sarflanib dalaga olib boriladigan ming-minglab «terimchi»larning mehnati samarasi buning uchun qilingan xarajatlarning o‘ndan birini qoplashiga ham kishining ko‘zi yetmaydi.

Bu ko‘zbo‘yamachilik uchun, «bugun o‘zbek xalqining barchasi paxtakor»ligini ko‘rsatish uchun shuncha keraksiz, ortiqcha xarajatlar kimga zarur, deb o‘ylab qolasan kishi.
Bir so‘mlik mahsulot uchun ikki so‘m sarflash uchun odam ahmoq bo‘lishi kerak. Bugun O‘zbekistondagi barcha hokimiyat organlari mana shunday ahmoqona sa'y-harakatlar bilan band.

Bunday sharoitda o‘zbeklarning kosasi oqarishi, mamlakatning iqtisodiyoti tezroq tiklanishiga ishonch kamayib boraveradi.

Bu ahmoqgarchiliklarning cheki-chegarasi bormikin?

Bahodir Sharif
Eltuz.com

Tag‘in o‘qing
2 dekabr 2023
Huquq tartibot idoralari maxsus kuchlari 1 dekabr, ya'ni kecha kechqurun taniqli tadbirkor, postsovet hududida “Salimboy”, “Salimboyvachcha” deya tanilgan Salim ...
22 aprel 2017
Rossiyalik muxolifatchi bloger Aleksey Navalniyning fikricha, tagi o‘zbekistonlik bo‘lgan milliarder Alisher Usmonov turli yo‘llar bilan pora berganini yashirmoqchi. Aprel ...
1 mart 2019
O‘zbekiston Moliya vazirligining ma'lum qilishicha, mamlakatda deputatlar va senatorlar 1,56 mln so‘m (186 dollar), vazirlar 1,727 mln so‘m (205 ...
5 may 2017
Andijonda maktab yoshidagi bolalar o‘rtasida «dovuchcha biznesi» avj oldi. Shahardagi maktablarning birida o‘qiydigan 7-sinf o‘quvchisi Saidning aytishicha, ularning maktabida ...
Bloglar
23 yanvar 2025
O‘zbekiston mudofaa vaziri Xolmuxammedov bosqinchi gazanda Rossiya bilan 2026-2030 yillarda harbiy sohada strategik hamkorlik dasturi ...
20 yanvar 2025
O‘zbekiston prezidenti uyida yirtqich hayvon¸ ilon va xasharotlarni boqadiganlar jazolanishi haqidagi qarorni 16 yanvar kuni ...
12 yanvar 2025
Turli mavzularga o‘z qarashi bilan farqlanadigan bloger Kirpi Prezidentning 380-sonli qarori asosida 1000ta kitobning o‘zbek ...