Cатира
22 феврал 2019

РТдан ваъз: Демократия ҳақида

Эсимни танибманки, демократияга қарши ва клерикал тоталитаризмни мақтайдиган реплика эшитаман. Ëшлигимда чоллар нуқул Сталинни мақтарди. Қаттиққўл бошлиқни ëки хотинини урадиган эрни мақташарди.

Йигирма, эҳсон, ақиқа, суннат ва бошқа маросимларга келган муллалар ваъзидан чиқадиган хулоса ҳам шу эди: Бир мафкура устига қурилган тоталитаризм яхшию турлилик ëмон.

Хуллас, бирор ерда бирор одамнинг демократияни мақтаганини кўрмадим. «Грин кард»га навбатда туриб, АҚШ ва демократияни ëмонлашади бу иккиюзламачи тўда….

Кириш бир оз чўзилди. Демак, муддао. Демократик жамиятда ҳокимиятлар айри-айри, мустақил яшайди. Қонун чиқарувчи ҳокимият (парламент), шу қонунларни ижро қиладиган ҳокимият, (президент, ҳукумат ва бошқа хизматкорлар), суд ҳокимияти. Бунга ëндош тўртинчи ҳокимият – эркин матбуот.

Булар бири бировининг ишига сира аралаша олмайди.

Мабодо ГФР канцлери Меркел хоним Олий суд раисига телефон қилиб, «пистончиевни қама» деса, осмон узилиб ерга тушади, ер ëрилиб, қўзиқорин чиқади.

Франция президенти Макрон шаҳар марказидаги бинога қараб, «буни буз», дея олмайди. Деса, дарров ишдан кетади.

Энди манзарани Ўзбекистон мисолида кўрсак. Қўшкўпирнинг ҳезалак ҳокими суд раисига «қама журналистни» деса, суд қамаяпти. Бош вазир эса шаҳар марказидаги «бинони буз» деса, дарров бульдозер келиб бузмоқда. Шаҳар ҳокими (ижроия ҳокимияти) парламентга кириб, ўзининг ойна-ромини монополия қилувчи қонун чиқартиряпти.

Энг ëмони буларнинг ичида президент. Агар у тўдага қараб, «бўқ енг» деса, пода ур-ра деб бўқ ейишни бошлаб юборади. У оқ рангли қоғозни қора деса, ҳамма қора дейди.

Бунақа пайтда ўртага тўртинчи ҳокимият чиқади ва «жаноб президент, бу қора эмас, оқ», дейди. «Бўқнинг ичида миллиардлаб касал личинкалар бор, есанг ўласан», дейди.

Унга қараб на президент, на парламент раиси ва на судья «оғзингни юм», дея олмайди.

Буни, азизлар, демократия дейди.

Хуллас, демократияда ҳокимиятлар айрилгани учун дунëнинг 180 давлати рафоқ ичида яшаяпти. Мафкура тоталитаризми ўрнатилган яккаҳоким давлатлар эса ичдан чириб кетган.

Қиссадан ҳисса шуки, демократиядан яхшироқ бошқарув тизими йўқ. Қудратлар айрилиги демократиянинг умуртқасидир.

Мана, азизлар, демократия ҳақидаги ваъзимиз ниҳоясига етди. Икки йилдан кейин товуқпараст президент қулоғини ушлаб кетиб, янгиси сайланса, бу тўдани халқ деб атайман. Унгача ауф ви дер зейн, чао помпиду, пока бирадлар!

Рассом Туз
Eltuz.com

Тағин ўқинг
2 декабр 2020
1 декабрдан Ўзбекистонда ҳукуматнинг “Аҳолининг соғлом турмуш тарзини қўллаб-қувватлаш ва жисмоний фаоллигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорига асосан, ...
3 октябр 2019
«Тошкентга юриш» қилгани учун қамалган 56 яшар шоир Маҳмуд Ражаб ўн кунлик ҳибсдан сўнг 3 октябрь куни маҳаллий вақт ...
3 январ 2019
Швеция пойтахти Cтокгольмнинг Солна тумани судида террорчиликни молиялаш ва терактлар тайёрлашда гумон қилиниб ҳибсга олинган 6 нафар ўзбек устидан ...
25 феврал 2022
“Владимир Зеленский ундан деярли ҳеч ким кутмаган ролни ўйнамоқда: Украинанинг уруш давридаги президенти ролини”, деб ёзди New York Times ...
Блоглар
22 ноябр 2024
Қудратлар айрилган тузум, яъни демократия автократиядан яхшидир. Бу гапни айтавериб тилим қаварди. Демократик жамият бўлган ...
28 октябр 2024
(Элтузга телеграм орқали келган мактуб) “Хоразм вилояти Урганч туманлараро суд раиси Ё.А.Алмосов жаноби олийларининг бугунги ...
24 октябр 2024
Бир одам ҳаммага яхшилик қилишга сўз берибди. Қўшниси келиб уни отини сўраб олиб миниб кетганича ...