Кутубхона нимага керак?

Статистика бўйича  Ўзбекистонда бугун ҳар 9 миллион фуқарога 1 кутубхона мавжуд. Ўзбек ўқимайди. Қашшоқман – кўнгилга китоб сиғмайди, дейди, Камю эътиқодимга зид, Айтматов менталитетимга тўғри келмайди, дейди.

Китоб расталарида энг яхши сотиладиган асарлар: ёлғон-яшиқ диний уйдирмалар, пул топишни «ўргатувчи» мотиватор китоблар, абитуриентга ахборотномалар.

Ўзбек ўқимаслигини ҳарф танимайдиган иккичи амалдорлар ҳам билади. Шунинг учун бугун 37 миллионлик халқинг кутубхонаси 402та.

Диний таълим сўраб соч юлган «илм»парварлар, сўкиниб-қарғаниб, қип-қизил хато коммент ёзган радикал полвонлар йиллар мобайнида 5673 кутубхона ёпилишини индамай кузатган.

Бир масжид ёпилса қанча тўполон бўлади, лекин минглаб кутубхона ёпилса ҳеч қандай акс-садо йўқ.

Учинчи Реннесанс шу бўлса, илтимос, тўртинчисини бошламанглар!

Ўзбекистоннинг иккичи, бирчи, саводсиз, пулга ўч амалдорларига кутубхона ўзи нимага кераклигини улар тушунадиган тилда айтамиз.

Кутубхонанинг бир қанотини китоб ва канцелярия сотадиган дўкон, компютер хизматлари марказига ижрага топшириб соққани тагида қолиш мумкин. Кутубхона бурчагидан кафе очиб, сомса, хот-дог, порошок Нескафе сотиб пул ишлаш мумкин. Ўғри амалдорлар ёки тўғри тадбиркорлар кутубхонадан даромадини олиб ётаверади.

Кутубхонанинг бошқа қанотида чанқоқ китобхонлар йиғилади. Уйида ўқишга алоҳида тинч жойи бўлмаган абитуриентлар ўтиради. Кексалар кириб чақчақлашиб китоб муҳокама қилади. Тор уйида боласи биғиллаб йиғлаб ётган АйТи мутахассиси кутубхонада ишлаб олади.

«Чириган» Ғарбда шундай – ҳар худуднинг кутубхонаси бор, тўгараклари ишлайди. Кичик ойлик тўлов эвазига ёки умуман текинга ёш болалар физика, кимё, биология тажрибаларини ўз кўзи билан кўради, фазони телескопда кузатади. Кино ва асарларни муҳркама қилади. Шу тарзда ёшликдан бадиий дид, илмга қизиқиш ва савия шаклланади. «Чириб кетган» Ғарбда энг кичик кутубхонани ёпиш марказий черковни бузишдек гап.  

Мадвазир ва ундан тепадаги қовоқбошлар, ўрнак олинг – кутубхоналар мана шундай қилиб сақлаб қолинади. Кутубхоналар тарбия ва илм ўчоғи – кутубхонага қатнаган боладан саводсиз, сўконғич амалдор чиқмайди, мантиқий аргументни тушунмайдиган радикал ҳизбчилар пайдо бўлмайди. Мана кутубхона ўзи нимага керак.