«Salimjon – nimjon…» – RTdan va'z

– Mana xafta zuvv etib aylanib yana siz bilan yuzma yuzman.

MS: Ovong og‘o, bugun beshlanjiy gun. Gurungni sizdan ishitamiz. Nichiksizla mo‘chchi oybika, xo‘jik birrilo.

Matchonboy bugun ko‘rsatuvimizda o‘zbeklar otasidan ko‘ra sig‘inadigan qimorboz, o‘g‘ri, katala Salim Abduvalievning o‘zini o‘ladigan kasalga solib, duxtrlarga pora berib, qamoq jazosini uyida o‘taydigan bo‘lgani haqida gapirsam.

MS: Dim amdolli og‘o. Asirtiravaring

Salim, Salim, Salimjon! 

Negan bo‘lding sen nimjon?

Salim qimorvoz masalasida ikki og‘iz gapirsam. 

Birinchidan «o‘g‘rining joyi qamag‘da bo‘lishi kerak»

Ikkinchidan Salim oqlanmadi, balki «o‘lsa o‘zining uyida o‘lsin» deya «o‘ta og‘ir kasal» deya dokumentlashtirib uyiga qo‘yvorildi.

Bunday «spravka» 10 yil oldin 100 ming dollar pora evaziga qilinardi.

Salim qancha to‘laganini bilmayman. Buyuk extimolda ancha ko‘proq to‘lagan. 

Bu Yangi O‘zbekiston adliya tizimi sariq chaqaligi va mamlakat banan davlatiga aylanib bo‘lganidan darak.

O‘zbekistondagi yaxshi yeb ichmay, vitamindan bebaxra qolib, beshikda yotaverib miyasi yassi bo‘lib qolgan, ham o‘risqul, ham arabqul olomon Salimga xido deb sig‘inganini ko‘rib yana qusgim keldi.

Nega bu olomon mansub qavmning boshi balodan chiqmagani ham shu «nito‘» odamlarga sig‘inishi bilan bog‘liq karma bo‘sa kerak.

Bugun Salim o‘g‘rining qo‘yliqdagi uyiga patinka yalayman deb ashincha xojaka bilan qorakalar kepti.

MS: Og‘o, shu Salim dayan kim o‘zi? Navchun hamma vuni potinkasini yolijoq?

RT: Kim u Salim? Javobam tayyor. Shoir Bobir Bobomurod  «Hayotingiz bizga namuna» deb she'r bag‘ishlagan, xizmat ko‘rsatgan arts Abdulaziz Karimov qiroatini keltirib  kuylagan qo‘shiq qaxramoni. Villi Tokarev kuylaganidek «grajdanin Tashkenta»…

Menga qattiq botgani millat rivoji, fan, texnika, adabiyot yoki san'at uchun o‘zini fido qilganlar qolib, odamlar bir qartaboz katalani o‘ziga qaxramon qilgani.

Qamoqdan chiqadimi, kasal bo‘lib o‘ladimi, o‘lmaydimi menga nima. 

O‘lsa kapanlab ko‘mib go‘rga qo‘yishadi.

«Ko‘cha»ga sig‘ingan umurtqasiz o‘zbeklar suruvining cho‘poni qayda? 

MS: Og‘o, shu ko‘cha dayani, vor zakon deyani novvi? Shuni chshintirib baring.

Zakon bilan o‘g‘ri oslinda bir biyrina tarsaki gapqu?

Kucha

«Ko‘cha» bu o‘zbeklarga sovetdan ilashgan illat!!!

Shunaqa deb yozsam, o‘lib ketgan kolxozchi enasining «gugurt bir tiyin edi. tuyalar yong‘oq tezaklardi» degan cho‘pchagini ko‘tarib keladi bugungi qashshoqlar.

Tarix va ilmdan bexabar o‘qimagan joxillar. Xullas eshit.

«Vorы́ v zakone»  —  bu faqat SSSR uchun  spetsifik bo‘lgan jinoyat olami to‘daboshisidir.

Bu rutba  1930-yillarda formalashgan. Mutloq yopiq va o‘ta konservativ ponyatkalar bilan ishlab kelayotgan jinoiy tizim.

O‘zbekiston SSR ham SSSRning bir qismi o‘laroq qamoqxonalar orqali shu o‘g‘ri tizimga ilakishgan. 

Turkiston, Buxoro amirligi va Xiva xonligida «vor v zakone» degan tushuncha bo‘lmagan. O‘g‘rilar bo‘lgan ammo ular tashkilotlashmagan. 

1863 yilda o‘ris bosqinchilari Toshkentni bosib olib qamoqxonalar qurgani ortidan rus kriminal odatlari maxalliy aholiga yuqa boshlagan.

MS 

Ulli yopdon otlog‘on

Yimirtiosi chotlog‘on…

Salimjon nimjon,

O‘lajak kamqon. 

Yangi qonun

O‘zbekiston parlamenti «dinozavrlarni boqib ko‘paytirish va himoya qilish» haqida qonun qabul qilsa xayron bo‘lamizku. Chunki dinozavrlar allaqachon qirilib ketgan. O‘zbekiston hukumati «muxolifat va uning huquqlari» haqida qonun chig‘ormoqchi ekan. 

MS: Og‘o, bizada yo‘qmadi shundin chiki narsa?

RT: Muxolifat yo‘qku O‘zbekistonda. Muxolifat, ya'ni oppozitsiya prezidentga qarab «Nega seni kuyoving anoundaqa qildi? Nega ikkala qizingni hukumat xotin qilib nepotizm botqog‘iga botding? Nega ikki so‘ro‘kdan ko‘p o‘tirding? Nega O‘zbekiston tuproqllarini qo‘shnilarga tarqatding? Nega Putinga qulsan? degan savollarni beradigan gruppa. 

Bunday gruppa yo‘q va yaqin orada bo‘maydiyam.

MS 

Olmo pshganda galing

Tiyina chshganda galing

Oroqlani xotollob 

Og‘zini ochqonda galing

Aroqdan zaharlanganlar

Turkiyada olti o‘zbek sohta  aroq ichib o‘ldi. Ikki turkman bu aroqni yasab sotganlikda ayblanib, qamoqqa olindi. Umuman butun Turkiya bo‘ylab sohta aroqdan 19 kishi o‘ldi. Ulardan oltitasi o‘zbek, qoganlari turkman va boshqalar. Oltmishdan ortiq kishi kasalxonada, ulardan 45 nafarining ahvoli og‘ir. Turkiya matbuoti soxta aroqdan o‘lgan o‘zbek va turkmanlar ismlarini yoyinladi.

Otabek Primov, Ravshan Saitniyozov, Tolipjon Durdiev va boshqalar. 

Vatandoshlar duo qiling, shu o‘lganlarning joyi jannatda bo‘lsin.

O‘zbeklarning agar xat savodi bo‘lganda Xazrati Umar Xayyomning «Aroq ichsang tozasidan ich, qo‘lbola sharobga yaqinlashma hech!» degan gapiga amal qilgan bo‘lardi.

MS: Novvi davadi navoiy otes sharob haqqinda…

Jingl

Yom-yomlar suruvi

Insoniyat uzun taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tdi. Neandartal odamning xomo sapieens bilan chatishgani ortidan tug‘ilgan avlod kishilik tsivilizatsiyasini tashkil qildi.

Qo‘tosni o‘ldirib etini sug‘urib xomlay yegan odam rivojlanib, Rafael kabi rasm chizadigan, Paganini kabi cholg‘u chaladigan va Ulug‘bek kabi yulduz sanaydigan mukammallik kasb qildi.

Ammo o‘sha qadim odamlardan qolgan asorat ba'zan o‘zini ko‘rsatib qo‘yadi.

Yer kurrasining O‘zbekiston deb atalgan qismida «blogger» deb ataladigan yarim yovvoyilar suruv xolida ko‘payib, insoniyat tamadduniga, tabiat va atmosferaga jiddiy taxdid qila boshladi.

Jizzxlik blogerning tirik ilonni yeganini ko‘rdingiz albatta.

O‘zbekiston ichki ishlar tizimi, dengiz qo‘shinlari va qurolli kuchlari bu bloger deb ataladigan yovvoyi yom yomlar suruviga qarshi kurash fazasiga kirdi.

Mana Instagram’da “Jasjan” nomi bilan tanilgan Jasur Shodiev Toshkent shahridagi bog‘larning birida o‘tkinchi qiz bilan mojaro chiqarib, uni videotasvirga olgani uchun jazolandi. 

Bildirilishicha, voqea joriy yilning 13 yanvar kuni Shayxontohur tumanida joylashgan Tashkent City bog‘ida sodir bo‘lgan. 1997 yilda tug‘ilgan Jasur Shodiev 2005 yilda tug‘ilgan S.S. bilan jamoat joyida janjal chiqargan. 

Bu yarim yovvoyi bloger besh sutlkaga qamalib, jarimaga ham tortildi.

Kichik ammo muhim g‘alaba. Hech yo‘q shahar besh kun bitta blogerdan dam olib turadi.

Olimlarning aytishicha, o‘zbek blogerlari tarakan kabi tez ko‘payish hususiyatiga ega bo‘lsayam tarakanchalik aqli yo‘q.

MS: Og‘o bi yetmak blogerla Muxomon, Sarapoyon, Qoromozi, G‘oyvu bilan Qoromono torqolibdi. It otorlo amini barsin bu qorsildop uchqon gursildap singonlani…

RT: O‘zbekistondagi mavjud qonuniy cheklovga ko‘ra, 18 yoshga to‘lmaganlarning umra yoki xajga borishi ta'qiqlangan. Bu masalada ko‘plab oddiy ota enalar jarimaga tortildi. 

Ammo populist troynoy xojona, o‘risu palastinparast, Karimov davrida nomusi toptalib ezilgan Yulduz Usmonovaning oldingi doirachi eridan bo‘lgan urpoqi Nilupar Usmonova har ikkala eridan bo‘gan bola baqrasini umraga oborib ora kunda olti martalab selpi qib yotibdi.

Qonun nega otarchilar uchun ishlamaydi?

MS: Uchak uchaka boqodi 

Aldinnan solmo oqodi

Shu xo‘kmotto bir vazir 

Boy boy jonimni yoqodi…

Toshkentda avtobus konduktorlari kuniga taxminan 30 000 dollarni uxlatishgan.Chipta puli kassaga yetib bormagan.

Avtobuslarda «naqd pul» qabul qilish bekor qilingandan so‘ng, ushbu jamoat transportining daromadi kuniga 300 million  so‘mga oshdi.

Shunday qilib, yanvar oyining dastlabki 10 kunida avtobuslar 11,5 milliard so‘m (odatda 8,5 milliard), yo‘lovchi tashish hajmi esa qariyb 1,2 million kishiga yetdi.

MS:

Duxtr bilan konduxtr

Yurto poydosi yo‘qdir

Quri o‘zini o‘ylor

Otizdo yurar qo‘ylor…

Osmonda emchak ezg‘ilashning ikkinchi seriyasi

Uzbekistan Airways’ning Nyu-Yorkdan Toshkentga uchayotgan uchog‘i birdan osmonda tormoz berdiyu, ikki aylanib Qozonga qo‘ndi.

Uchoq yoniga chirag‘larini yaxib, viyuv viyuv qilib pipees moshin vozz etib kelib poss etib to‘xtadi.

Uchoq ichkarisidan bitta o‘zbekdi qo‘liga kishan solib, obchiqib o‘risdi qamag‘iga tiqib qo‘yishdi.

Ashindan keyin uchoq yana potr-potr qilib uchib Tashkanga qarab ketdi. Passajirlar 4 soat kechikib eshigini topib bordi.

Nimao‘ldi? Uchoqdi ichida terrorchi bormidi?

Yo‘q. Oddiy o‘zbek. Ichmagan paytida mo‘min qobil. Xar xapta jumaga boradigan, tilponini ichi to‘la nashid. Soqoldi ishidcha qilib, mo‘ylavini tekkis qirib qo‘ygan birodar.

Lekin shaytondi gapiga kirib, araqqa viskini qo‘shib, zakuskasiga pivadan simirib, uchoqdi ichida ishton ko‘ylagini yechib styuardessani emchagidan ezg‘ilamasam, enamdi bolasi emasman deb arillab baqirib  yugurib tashlanib qolsa bo‘ladimi:

Xay qo‘y uka. Iyot bo‘ladi. Mana birar to‘rt soatdan keyin Tashkanga borsang qatortolda ashiincha jalap qarab turibdi. Sabr qilish, deyildi. Quloq somay battar avjiga chiqdi.

Endi egnidagi yagona ishtoniniyam yechib tashab, mana deb baqirdi.

Odamlar bo‘sa bu iyotsizni urib yiqitib, joyiga o‘tqazib skotchlab, kresloga baylab qo‘yishdi. 

Endi u molday bo‘kirib boshladi. 

Bunaqa bo‘kirishda uchoq chok chokidan so‘kilib ketishidan qo‘rqqan lo‘tchik to‘rmozga bosdi.

Totor obziylardan «qo‘nuvga mumkinmi. Bizda bir motor moloy  xuliganlik qilib yotibdi» dasa totorlar «davay» dedi.

Shu tariqa uchoq  Rossiyaning Qozon shahri aeroportida favqulodda qo‘ndi. 

Qozon politsiyasi ma'lumotida mana bunday yozilgan.  

26 yoshli S.U. parvoz davomida spirtli ichimlik iste'mol qilgan va o‘zini nomaqbul tutgan. Bu boshqa yo‘lovchilarga yoqmagan va ular unga ogohlantirish bergan, ammo mast yo‘lovchi tinchlanishni istamagan. Shu sababli u bog‘lab qo‘yilgan va Boeing 787 samolyoti bugun, 13 yanvar kuni mahalliy vaqt bilan soat 6:10 da Qozonda qo‘nishga majbur bo‘lgan. Parvoz deyarli 13 soatlik masofada vaqtincha to‘xtatilgan.

Hodisaga sababchi bo‘lgan erkak reysdan chiqarilib, politsiya bo‘limiga olib borilgan va unga nisbatan protokol tuzilgan. Somolyot 3,5 soat kechikish bilan Toshkentga muvaffaqiyatli yetib kelgan.

Agar, biror xas hashakni shamol uchirib osmonga chiqarsa ham u has hashak bo‘lib qolaveradi.

MS: 

Bosh vazirni to‘lop qo‘yg‘on birti bo

Ësh vazirni ichinda do‘rt qurti bo

Poshshomizni Shovvozsoydo yurti bo

Bog‘inda bir duy sori olmurti bo

Qonun va huquqiy nigilizm

Qonunlar oyoq osti qilinishi, o‘zboshimchalik, huquqiy nigilizm, anarxiya va bir so‘z bilan aytganda bardak o‘z qurbonlarini tanlab ayab o‘tirmaydi.

Komil Allamjonovga xizmat qilgan yetti personaj «sud huquq tizimi» deya ataladigan urod myasorubka ichiga kiriblar ketdi.

Pora bilan yurfakni bitirgan fikran, jisman va ruxan buzuq prokuror, so‘t, tergovchi va stukach kozellardan tarkib topkan bu zombilar to‘dasi protsedura va qonunlarni shessekundda musorga otvorishadi.

Zakon ular uchun yozilmagan. Qonunlarga ular ko‘tiniyam artmaydi.

Oldin aytganimdek, Komil Allamjonovni o‘ldirish uchun samarasiz xujumdan keyin unga xizmat qiladigan 7 kishi qamoqqa olingan.

Xatto Allamjonovning hammomidagi go‘laxniyam uydirma ayb bilan avvaliga 15 sutkaga qamashdi. 

Qonunga asbobini ko‘ndalang qo‘ygan, huquqiy  bespredel ko‘lmagida itbaliq kabi suzadigan bu qassobtabiat neandartal sudyalar uchastkavoy obkegan yolg‘on protokol asosida Komilning yetti xizmatkorini 15 sutkaga qamash haqida qarorni chig‘orib berdi.

«Chig‘or» deyilsa lyuboy narsasini chig‘oradigan, buyurilsa onasi bilan seks qiladigan sudyalar bular. 

Eng qizig‘i bitta shallaqi xotin bir vaqtning o‘zida Toshkentning yetti burchagida bu yetti xizmatkordan jabr ko‘rishga qandoq ulgurganiga fantast yozuvchi Gerbert Ueelsning ham hayol kuchi yetmaydi. 

Lekin tug‘ma ovsar sudyalar bu «jabrlanuvchi» degan maxluqqa «ishanvarib» shartta qomab qo‘yaqoldi.

O‘zbekistondagi hamma so‘tlar bir biridan battar. Bittasini xodaga bog‘lab turib yana bittasini urib o‘ldirgan savobga qoladi degan toipa bu.

Ammo battarning battari bo‘ladi. Gap Qibray so‘ti haqida.

13 yanvar kuni O‘zbekiston Oliy sudida Prezident administratsiyasi Axborot siyosati departamenti sobiq rahbari Komil Allamjonovning qurshovidagi yetti nafar vatandosh shikoyatlari taftish tartibida ko‘rib chiqilishi boshlandiyu ammo negadir taftish 23 yanvarga qoldirildi.

Gap 26 oktyabr kuni Qibrayda 15 sutkaga qamalgan 7 kishi haqida. 

Bu 7 kishi 25 oktyabr kuni kechqurun Allamjonovning yonida bo‘lgani uchun ushlab ketilgan.

Uch telex, sho‘pir, oshchi, zapxoz va xammom go‘laxi O‘zbekistondagi tish tirnog‘igacha qurollangan  tezkor-tergov guruhi tarafidan qo‘lga olinib Qibray IIBga keltirilgan. 

Qibray tuman IIB ularga mayda bezorilik sodir etganliklari to‘g‘risidagi hujjatga imzo chekishni taklif qilgan. Ushbu hujjatlarni imzolash rad etilgach, Qibray tuman sudiga olib ketilgan. Ularga advokat taqdim etilmagan, ular sud tomonidan eshitilmagan, sudya ularga nisbatan 15 sutka ma'muriy qamoq qo‘llanilishi haqida o‘z hukmini o‘qib eshittirdi va ular bunga rozi bo‘lmasayam qamoqqa tiqib qo‘yilgan.

Qamoqda ularning og‘ziga noski tiqishgan, shippak bilan boshiga shapatlab Komilga qarshi ko‘rsatma olishga urinishgan. (Gestapo buni ko‘rib chekishga chiqib ketdi)

Bu qissadan chiqadigan eng katta saboq nima?

Har bir odam agar boshimga ish tushmasin, topkan tutganimni ishkalsiz yeb o‘tiray desa qonun oyoq osti qilinishiga qarshi kurashishi kerak. 

Hech bo‘lmasa qattiq ovozda «Qonun buzilmoqda» deb baqirib qo‘yishi kerak.

O‘zini, bolasi, onasi, singlisi yoki yaqinlarni hech bir asossiz panelniyga oborib tiqilishi va so‘t aytgandek sovuq qamag‘da taxta kanalarga yem bo‘lishiini istamagan har bir odam shuni qilishi kerak.

Qamag‘da ishton tikib o‘tirib kulgiga qolgan eks Bosh. Prokuror Rashid Qodirov ham, eks DXX raisi Ixtiyor ham, yoki Gulnora ham o‘z vaqtida buni  o‘ylashi kerak edi.

Men osobiyman. Kaltak mening boshimda sinmaydi. Men boshqalar tushib ketgan tualet chuquriga tushmayman deb o‘ylash ahmoqlik ekanligini Samarqandning eks xokimi Turobov qamag‘da dorisiz o‘tirgan paytda tushunib yetdi. Ammo kech bo‘lgandi.

Eng sharmanda o‘g‘rilar ham o‘z ponyatkasiga amal qiladi. G‘ar, jalap va xatto go‘rdagi o‘liklarning tishini sug‘urib tirikchilik qiladgan kafando‘zlarda ham qoida bor.

Shunday ekan jamiyat ham o‘zlari yozgan qoida buzilmasligi haqida o‘ylashi kerak.

Hech kim. Prezident qizimi, xotininimi yoki kuyovi. Qonundan ustun bo‘lmasin.

Mendan oytsh bilat. Kurva kokain, avuf vi der zeyn, chao pompidu, charsni tozasi.

MS: Og‘o so‘kindingizmi.

So‘kinmadim. Jaxlim chiqdi. O‘zbek jamiyatining boshiga tinimsiz balo kelayotgani va hech ro‘shnolik ko‘rmagani sabablaridan biri ularning bolalarga vahshiy munosabati. Hayvonlar ham o‘zbeklar kabi o‘z bolasini xorlamaydi. Agar «palonchi bolasini sotdi»deb yozsam «pul kerak bo‘gandan keyin sotadida, menam sotardim» deydi. 

Zolimlik, shafqatsizlik va tubanlik genlariga kirib chirib ketgan qavm bu. Adliya tizimi o‘lgan, tepasida nepotist raxbarlar o‘tirgan banan davlatida bola sotish ko‘paysa atrofga qarab qo‘ying. Shu yaqin o‘rtada inson organlari transplantatsiyasi bilan  bog‘liq jinoyat zanjiri bor. Xozircha inson organlarini ko‘chirib o‘tkazish bilan shug‘ullanadigan shubxali klinika Qirg‘izistonda bor. Qirg‘iziston va O‘zbekiston chegarasida o‘nlab yashirin tunellar borligini bilasiz. Mavzuga o‘tsam.

Odam sotish

Surxondaryoda 23 yoshli xotin  o‘zining 2024 yilda tug‘ilgan qiz farzandini 15 ming AQSh dollariga pullash evaziga Termiz shahridan uy-joy sotib olmoqchi bo‘lgan paytda ashyoviy dalillar bilan ushlandi.

U Termiz shahridagi restoranlarning birida farzandini sotib, kelgusida qaytib olmaslik haqida tilxat yozib berayotgan paytida maxsus xodimlar tomonidan qo‘lga olingan.

Bolasotar xotin  xaridor boshida kichik summa aytganidan xafa bo‘lgan va odam sotayotganligini eslatgan.

“Men kartoshka sotmayapman, odam sotyapman. Mayli, 15 ming dollar bering. Kami yo‘q”, degan ayol.

Jinoyat ishlari bo‘yicha Termiz shahar sudi Jinoyat kodeksining 135-moddasida (odam savdosi) nazarda tutilgan jinoyatni sodir etgan 23 yoshli ayolni 6 yil muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosiga hukm qildi. 

Qutqarib qolingan qizchaning vasiyligi va tarbiyasi Jarqo‘rg‘on tumani “Inson” ijtimoiy xizmatlar markaziga yuklatildi. 

Oldinroq  Jizzax viloyatida 3 yoshli farzandini sotmoqchi bo‘lgan ota-ona qamalgandi. O‘zi o‘zbek xotinlari bola tug‘ib sotish bo‘yicha Ginnes rekord kitobiga kiradi.

Nega bu xalqning ustiga tog‘ ontarilib, tosh yog‘ib, tagida qolib majaqlanub o‘lmaydi? Nega? Nimaga?

MS: Og‘o uring potyani!

Assalom O‘zbekiston, Juma muborak!