Видео
23 июл 2017

Туркистонликлар қўзғолони ҳақида (видео)

Бундан юз йил бурун Туркистонда рўй берган бу воқеа минтақанинг бўлинган мамлакатларида бугун турлича талқин этилади.

Асли Тошкентда бошланган воқеа Ўзбекистонда Жиззах, Қозоғистон ва Қирғизистонда Еттисув, Тожикистонда эса Хўжанд воқеаси сифатида акс этган.

1916 йилги исён чоғида ярим миллион халқ қириб ташланган, 30 минг рус аскари пулемёт ва замбараклардан ўқ отган, Россия минтақадаги қўшинлари сонини кўпайтирган ва кўчиб келган славян аҳолисига қуроллар тарқатган эди.

Европада биринчи жаҳон уруши авжига чиққан давр, Россияга жонли замбарак еми сифатида мардикорлар зарур эди ва 28 июн куни Оқпошшонинг бу ҳақдаги фармони Тошкентга етиб келади.

Ўзгалар урушида қатнашишдан бош тортган халқ ичидаги норозилик июл ойига бориб оммавий кўзғолонга айланади ва у шафқатсизларча бостирилади. Август охирига бориб Туркистонда фавқуллода холат жорий этилади.

Бу қонли воқеалар ҳақида чор империяси даврида гапириш тақиқланган эди. Бироқ Совет даврига келиб 32-йили ўзбек кинорежиссери Сулаймон Хўжаев бу ҳақда бир филм олди ва айни воқеаларни миллий озодлик ҳаракати сифатида талқин этди.

Бироқ, Сулаймон Хўжаев 34-йили қамоққа олинди. Унинг «Тонг олдидан» филми эса НКВД томонидан йўқ қилинди. 1937 йили эса у «халқ душмани» сифатида отиб ташланди.
Бугун қуллик бўйича дунё миқёсида олдинги маррани эгаллаган Ўзбекистонда одамлар пахтага ва Россияга мардикорга чиқишда давом этаркан, қулликка қарши исён ҳақидаги фильм муаллифи каби, халқ қирғин қилинган кун ҳам эсланмайди.

Видеонинг youtubeдаги манзили: http://youtu.be/0BcD9gLs7qU

Қудрат Бобожон
Eltuz.com

Тағин ўқинг
19 май 2020
Лейтенант чиқиб, «Бу ерда тўпланишиб туришма, тез кетиш», деб милисахона эшигини ëпди. Ҳаëтилланинг олди айнагига стикер ëпиштирилган  «Дамаси»га Абсаттор ...
19 август 2020
Беларусдаги норозилик намойишлари ўн биринчи кун давом этмоқда. Намойишчилар иқтидордаги президент Александр Лукашенко сайловларда ютқазди, дея ҳисоблашмоқда ва тинч ...
14 декабр 2016
Ўзбекистон Олий Мажлиси сенати ва Қонунчилик палатасининг қўшма мажлисида Абдулла Орипов номзоди Бош вазирликка тасдиқланди. Телекоммуникация соҳасидаги коррупциялар боис ...
12 июн 2018
Бундан бир қанча вақт аввал айрим маҳаллий сайтлар “Жаҳон” ахборот агентлиги хабарига таянган ҳолда Бельгиянинг Victor Buyck Steel Construction ...
Блоглар
17 март 2024
Рассом Туз бир мавзу муҳокамасини бошласа ағдар тўнтарини чиқариб барча қирраларини ўрганади. Танганинг ағиниям¸ бағиниям¸ ...
14 феврал 2024
«Ёшлар» телеканалида содир бўлаётган коррупция олдида «Спорт» телеканали директори Зоҳид Каримов қўй оғзидан чўп ололмайдиган ...
13 феврал 2024
Тармоқнинг ўзбек сегменти ўзбек давлат рамзларига нафратни парваришламоқда. Ижтимоий тармоқларда маҳалла раиси ва фаолларнинг давлат ...