Видео
23 июл 2017

Туркистонликлар қўзғолони ҳақида (видео)

Бундан юз йил бурун Туркистонда рўй берган бу воқеа минтақанинг бўлинган мамлакатларида бугун турлича талқин этилади.

Асли Тошкентда бошланган воқеа Ўзбекистонда Жиззах, Қозоғистон ва Қирғизистонда Еттисув, Тожикистонда эса Хўжанд воқеаси сифатида акс этган.

1916 йилги исён чоғида ярим миллион халқ қириб ташланган, 30 минг рус аскари пулемёт ва замбараклардан ўқ отган, Россия минтақадаги қўшинлари сонини кўпайтирган ва кўчиб келган славян аҳолисига қуроллар тарқатган эди.

Европада биринчи жаҳон уруши авжига чиққан давр, Россияга жонли замбарак еми сифатида мардикорлар зарур эди ва 28 июн куни Оқпошшонинг бу ҳақдаги фармони Тошкентга етиб келади.

Ўзгалар урушида қатнашишдан бош тортган халқ ичидаги норозилик июл ойига бориб оммавий кўзғолонга айланади ва у шафқатсизларча бостирилади. Август охирига бориб Туркистонда фавқуллода холат жорий этилади.

Бу қонли воқеалар ҳақида чор империяси даврида гапириш тақиқланган эди. Бироқ Совет даврига келиб 32-йили ўзбек кинорежиссери Сулаймон Хўжаев бу ҳақда бир филм олди ва айни воқеаларни миллий озодлик ҳаракати сифатида талқин этди.

Бироқ, Сулаймон Хўжаев 34-йили қамоққа олинди. Унинг «Тонг олдидан» филми эса НКВД томонидан йўқ қилинди. 1937 йили эса у «халқ душмани» сифатида отиб ташланди.
Бугун қуллик бўйича дунё миқёсида олдинги маррани эгаллаган Ўзбекистонда одамлар пахтага ва Россияга мардикорга чиқишда давом этаркан, қулликка қарши исён ҳақидаги фильм муаллифи каби, халқ қирғин қилинган кун ҳам эсланмайди.

Видеонинг youtubeдаги манзили: http://youtu.be/0BcD9gLs7qU

Қудрат Бобожон
Eltuz.com

Тағин ўқинг
14 март 2022
Тошкентдан келаётган хабарларга кўра, сўнгги кунларда минглаб россияликлар гала-гала бўлиб Россияга нисбатан қўлланилаётган санкциялардан қочиб, Ўзбекистон пойтахтига кўчиб кела ...
16 январ 2017
Ҳар нарсадан ҳикмат излайдиган халқмиз. Аввалги президентнинг ҳар бир гапидан ҳикмат излайвериб чарчамаган эканмиз шекилли, Тошкент давлат ўзбек тили ...
11 январ 2016
Бугун соат 16.00 да бошланган маҳкама бор йўғи бир кун давом этди ва кутилмаганда ҳуқуқ ҳимоячисининг озод этилиши билан ...
18 декабр 2018
Ўзини тармоқда «табиби мутлақ Ҳасан домла» дея танитиб,  минглаб касалларни фақат асал ва писта билан даволашга уринаётган, ўзида Исо ...
Блоглар
8 феврал 2025
Шу пайтгача «Анора» деган икки фильм олинди. Биттаси етим қизнинг ашлачи бўгани ҳақида¸ яна биттаси ...
23 январ 2025
Ўзбекистон мудофаа вазири Холмухаммедов босқинчи газанда Россия билан 2026-2030 йилларда ҳарбий соҳада стратегик ҳамкорлик дастури ...
20 январ 2025
Ўзбекистон президенти уйида йиртқич ҳайвон¸ илон ва хашаротларни боқадиганлар жазоланиши ҳақидаги қарорни 16 январь куни ...