Ko‘zqarash
3 iyun 2020

AQShdagi namoyishlar o‘znetda liberallarga qarshi jazava qo‘zg‘atdi

Bir narsaga e'tibor qaratdim: AQShda bo‘layotgan voqealarga e'tibor rus internetida juda yuqori; runetda bu voqealarni anarxiya deb qoralash, afroamerikaliklarni arzimagan voqea bahona qonunbuzarlik va zo‘ravonlik aktsiyalari uyushtirishda ayblash avjida.

Rus internetida G‘arbdagi liberal trendlarga qarshi keskin kayfiyatlarni ko‘pdan beri kuzataman: feminizm ham qoralanadi, qora tanlilarga nisbatan ijobiy diskriminatsiya ham qoralanadi, Yevropa muhojirlarni qabul qilayotgani ham qoralanadi, xullas, har yerdan yomonlik qidirish avjida. Runet ketidan o‘znetda bunday kayfiyatdagi odamlar ko‘payib qoldi. Namoyishlarni diskreditatsiya qilishga, sababsiz zo‘ravon qilib ko‘rsatishga qaratilgan yolg‘on-yashiq xabarlar-u, ataylab uyushtirilgani haqidagi fitna nazariyalari ham urchib ketdi.

Menimcha, bu kabi aksilliberal fikrdagi odamlar AQShdagi, G‘arbdagi asl vaziyatni to‘liq bilmay turib, o‘z realligidan kelib chiqib xulosa qiladi. Lekin AQSh va Yevropa tarixidan va bugunidan kelib chiqsa, qora tanli aholining kurashi ma'nisiz va arzimas narsa emas. Uning chuqur o‘tmishi va sabablari bor.

AQShda irqchilik hamon tirik. Politsiya xodimlari qora tanli odamlarga o‘ta ishonchsizlik bilan qarashi va arzimas sabab bilan o‘ldirib yuborishi ko‘p kuzatilgan holat.

Juda mayda va isbotlanmagan qonunbuzarlik uchun o‘ldirilgan Jorj mana shunday munosabat qurboni. Ko‘chalarga chiqqan afroamerikaliklarning tuyg‘ularini, g‘azablarini tushunsa bo‘ladi. Gap inson hayoti, inson qadri, ko‘p millionlik jamoa g‘ururi va normal muomalaga munosibligi haqida ketmoqda.

Inson qadri bilan o‘ynashib bo‘lmaydi. Bir kun kelib u o‘ziga nisbatan ishlamagan qonunlarni va tartiblarni hurmat qilmay qo‘yishi mumkin.

Yana bir jihat. Jorj Floyd o‘limi odamlarni junbushga keltirgan trigger-ivent bo‘ldi. Lekin aktsiya ishtirokchilarining orasida irqchilik, yomon muomala qurbonlari oz emas. Ularni o‘ldirishmagan, lekin kamsitishgan, haqoratlashgan, kaltaklashgan, adolatsiz qamashgan, ishdan haydashgan.

Ular faqat Jorj Floyd uchun emas, o‘zlari uchun ko‘chaga chiqmoqda. Ular – faqat qora tanlilar emas. Ular orasida oq tanlilar ham bor. Politsiya xodimlarining ham kattagina qismi namoyishchilarni qo‘llab-quvvatlayapti, ularni tushunyapti.

Albatta, namoyishchilar uyushtirgan zo‘ravonlik aktlarini oqlab bo‘lmaydi. Bunday hissiyotli aktsiyalarga zo‘ravonlik ishqibozlari ham qo‘shilib oladi, qolaversa, jahl chiqqanda aql ketadi.

Lekin bu – harakatning mohiyati emas. Namoyishchilarning ko‘pchiligi adolat xohlaydi, xolos. Ularning aksariyati tinchlikka chaqirmoqda, qora tanlilarga odamday muomala qilinishini, o‘t ochilmasligini talab qilmoqda.

Tinchlik va murosa, o‘zaro hurmat va bag‘rikenglik hamisha eng yaxshi va eng to‘g‘ri yechimdir, lekin, afsuski, odamlar bu yaxshi yechimga oson yo‘l bilan yetib bora olmaydi doim ham.

Eng muhimi – jamiyatda fikr ifodalash erkinligi bo‘lishi kerak, ba'zida hissiyotga berilib, ba'zida jahl qilib, odamlar pirovardida bir-birini yaxshiroq tushuna va hurmat qila boshlaydi.

Eldar Asanov,
Telegramdagi «Asanov formati» blogeri

Tag‘in o‘qing
7 iyul 2017
Xiva yodgorliklari 19 may kungi Vazirlar Mahkamasi qarori bilan tag‘in «rekonstruktsiya» qilinadigan bo‘ldi. Qarorga ko‘ra Xiva xonining yozgi «Nurillaboy» ...
10 yanvar 2023
Rasman tasdiqlanmagan xabarga ko‘ra, yetti yarim yilga yilga qamalgan Jizzax zamhokimi va sheriklari muddatidan oldin shartli ozod qilingan. (Agar ...
15 fevral 2017
Shavkat Mirziyoevning tashabbusi bilan Toshkentda Afrosiyob va Beshyog‘och ko‘chalari kesishgan joyda ko‘pfunktsiyali unikal Muz saroyi quriladi. Xabar qilinishicha, inshootning ...
21 dekabr 2018
Qalin kurtkalar, quloqchinlar kiyib, smartfon yorug‘ida turgan bu odamlar – Namangan musiqali drama aktyorlari. «Eltuz»ga ushbu suratni jo‘natgan muxlisga ...
Bloglar
17 mart 2024
Rassom Tuz bir mavzu muhokamasini boshlasa ag‘dar to‘ntarini chiqarib barcha qirralarini o‘rganadi. Tanganing ag‘iniyam¸ bag‘iniyam¸ ...
14 fevral 2024
«Yoshlar» telekanalida sodir bo‘layotgan korruptsiya oldida «Sport» telekanali direktori Zohid Karimov qo‘y og‘zidan cho‘p ololmaydigan ...
13 fevral 2024
Tarmoqning o‘zbek segmenti o‘zbek davlat ramzlariga nafratni parvarishlamoqda. Ijtimoiy tarmoqlarda mahalla raisi va faollarning davlat ...