O‘zbekiston: Mansabdor shaxslar ona tili bo‘yicha sinovdan o‘tkazilishi mumkin

Malaka sertifikatini olish 2023 yildan talab qilinishi kutilmoqda.

Mamlakatning davlat tilini targ‘ib qilish to‘g‘risidagi so‘nggi bayonotida O‘zbekiston yuqori davlat lavozimlarini egallashni istovchilarning barchasidan malaka sertifikatini taqdim etish talabini qo‘yishni rejalashtirmoqda.

28 noyabrga qadar jamoatchilik muhokamasi uchun ochiq bo‘lgan qonun loyihasi talablariga binoan, mazkur talab 2023 yildan kuchga kiradi.

Imtihonlarni topshirish bo‘yicha davlat organi – Davlat test markazi tomonidan tayyorlangan qonun loyihasida odamlarning o‘zbek adabiyoti bo‘yicha bilimlari hamda o‘zbek tilini bilish darajasini baholash uchun mo‘ljallangan testlar ishlab chiqish ko‘zda tutilgan.

Testni aprel oyida ishlab chiqishni boshlashga tayyorlanayotgan Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti odamlarga adabiy o‘zbek tilini o‘rganishga yordam berish uchun bir oydan ikki oygacha davom etadigan qisqa kurslarni taklif qilishni mo‘ljallagan.

Imtihonni muvaffaqiyatli topshirganlarga tilni bilishi haqidagi besh yil muddatli sertifikat beriladi. Hujjat olish uchun to‘lov 334 500 so‘mni (hozir taxminan 33 AQSh dollarini) tashkil qiladi.

Ushbu sertifikatning ahamiyati shundaki, faqat uning egalariga, qonun qabul qilingan taqdirda, yuqori davlat lavozimlarini egallashga ruxsat berilishi mumkin.

Prezident Shavkat Mirziyoevning yaqinda imzolangan, uzoq vaqtdan beri ortga surilayotgan, o‘zbek tilini lotin alifbosidan mutlaq foydalanishga o‘tish rejasini amalga oshirishni jadallashtirish to‘g‘risidagi farmoniga muvofiq, hozir ham ishlatilayotgan kirill alifbosidan voz kechish uchun testni lotin alifbosida o‘tkazish kerak bo‘ladi. Hozir davlat idoralari hujjatlarni tuzishda kirill va lotin alifbosidan aralash foydalanib, davlat ishlarining aksariyati hanuzgacha rus tilida olib borilmoqda.

Muvofiq bo‘lmagan alifbo islohoti tufayli O‘zbekiston necha yillardan beri ikki tomonlama chalkash holatda qolib kelmoqda. Lotin va kirill alifbolari butun mamlakat bo‘ylab keng tarqalgan. Ba'zi joylarda ikkala versiyani ham yonma-yon ko‘rishingiz mumkin, lekin ko‘pincha ulardan biri yoki boshqasi ishlatiladi. Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, kattaroq yoshdagi auditoriyaga mo‘ljallangan hamma narsa kirill yozuvidadir.

O‘tgan oyda Mirziyoev tomonidan tasdiqlangan farmonga binoan, har yili 21 oktyabrda, ya'ni 1989 yilda sovet hukumati o‘zbek tiliga davlat tili maqomini bergan kun o‘zbek tili bayrami sifatida nishonlanadi.

Byurokratik hujjatlarni rasmiylashtirish tamoyillarini o‘zbek tilida o‘qitishga ixtisoslashgan davlat markazi rahbari Inomjon Azimov noyabr oyida bergan intervyusida lotin alifbosiga o‘tish ikki yil ichida amalga oshishi mumkinligiga ishonishini ta'kidladi.

“Agar bu muddat yana uzaytirilsa, kelajakda muammolar paydo bo‘ladi”, dedi u.

Marhum kasbdoshi Islom Karimovdan farqli o‘laroq, Mirziyoev mamlakat ichidagi barcha rasmiy va norasmiy tadbirlarda o‘zbek tilida gapiradi. U sentyabr oyida BMT Bosh assambleyasida o‘z ona tilida nutq so‘zladi.  Bu O‘zbekiston rahbari tomonidan birinchi marta shunday qilinishidir.

Maqola originali Eurasianet nashrida e'lon qilingan. «Eltuz» tarjimasi.