Asosiy mavzular
16 yanvar 2022

16 yanvar – Talabalar shaharchasidagi isyon bostirilgan kun

1992 yilning 16 yanvarida Toshkentning Talabalar shaharchasida stixiyali namoyish Islom Karimov buyrug‘i bilan shafqatsiz bostirilgan edi.

Isyon bostirilgach, yotoqxona balkonidagi talaba shior bilan

Shu kuni men odatdagidek hamkasbim Muhammad Bekjon bilan birga «Erk» gazetasini sahifalayotgan (vyorstka qilayotgan) edik… Gazetaning shu kungi soni mutlaqo boshqa fotosuratlar va materiallar bilan bosilishini xayolimga ham keltirmagan edim.

Rasmiy ma'lumotlarga ko‘ra, qo‘zg‘olonni tarqatish chog‘ida ikki talaba halok bo‘lgan, o‘nlab namoyishchilar yaralangan.

Biroq o‘sha kuni gazetamiz fotografi Abdug‘anining avzoyini, uning yuzidagi qo‘rqinchli titroqni ko‘riboq voqea ko‘lami ancha katta ekanini tasavvur qildim.

Garchi talabalarning chiqishiga non va boshqa oziq-ovqat narxlarining ko‘tarilishi sabab bo‘lgani aytilsa-da, bu voqeaga mamlakatda demokratiyaning tanazzuli boshlangan nuqta deya baho berish mumkin.

Siyosiy faoliyat o‘chog‘ining tugatilishi

16 yanvar namoyishidan videokadr.

16 yanvar voqeasigacha Toshkentdagi Talabalar shaharchasi mamlakat yoshlarining siyosiy faoliyatini belgilovchi norasmiy markaz vazifasini bajarib kelayotgan edi.

1988 yili boshlangan norasmiy harakatlar – o‘zbek tiliga davlat maqomini berish, mustaqillik uchun namoyishlar, parlament va prezident saylovlaridagi ommaviy faollikni bunga misol keltirish mumkin.

Qayta qurish shiddati bilan Boltiqbo‘yi mamlakatlarida boshlangan mustaqillik uchun kurash to‘lqini bu paytda Toshkentga yetib kelgandi.

1987 yili yotoqxonada uch-to‘rt hamfikr kursdosh g‘oyasi o‘laroq tuzganimiz «O‘zbekiston erkin yoshlari» harakati tezgina butun Talabalar shaharchasi bo‘ylab kengaydi.

Uyushma nizomi uzoq-yaqin boshqa o‘quv yurtlari bo‘ylab yashinday tarqala boshlaganini ko‘pchilik safdoshlarim bugun ham eslaydi.

Keyinchalik bu harakat mamlakatdagi demokratik muxolifat – ya'ni «Birlik» va «Erk»ning asosiy tayanch kuchiga aylandi.

Shu bois, talabalarning 1992 yilgi isyoni hukumatning ulardan, keyin esa mamlakatdagi muxolifatdan birato‘la qutulishiga bahona bo‘lib xizmat qildi.

Voqeadan so‘ng Toshkentdagi talabalar zudlik bilan rejadan tashqari ta'tilga chiqarildi, viloyatlardan kelib o‘qiyotgan talabalar esa avtobuslarga solinib, poytaxtdan olib ketildi.

Talabalarni poytaxtga qaytarmaslik choralari

17 yanvar kuni viloyatlik talabalar avtobuslarda majburiy ta'tilga jo‘natildi

Ayni voqeadan so‘ng Karimov hukumati tuzgan komissiya viloyatlardagi talabalarning poytaxtga qaytmasligi choralarini ko‘ra boshladi.

Toshkentga viloyatlardan kelib o‘qish kvotalari keskin qisqartirildi.

Siyosiy faoliyat o‘chog‘i sanalgan ToshDU jurnalistika fakulteti Talabalar shaharchasidan ancha uzoqda joylashgan eski huquqshunoslik kafedrasi o‘rniga ko‘chirildi, huquqshunoslik kafedrasi esa butunlay tugatildi.

Viloyatlarda ilmiy mutaxassislar, professor domlalarning kamligi, oliy ta'lim sifatining pasayishi kabi muammolar hech kimni o‘ylantirmadi.

Talabalar shaharchasidagi oliy o‘quv yurtlari va yotoqxonalar atrofida baland panjaralar paydo bo‘ldi.

Keyingi o‘zgarishlar esa demokratik qadriyatlardan birin-ketin yuz o‘girish bilan davom etdi.

Qudrat Bobojon
Eltuz.com

Tag‘in o‘qing
26 sentyabr 2018
Toshkent markazidagi aholi ko‘chirib yuborilib qurilayotgan «Toshkent siti»da go‘yoki taniqli bokschi Mayk Tayson uy sotib oldi, degan reklama roligi ...
17 may 2023
Bankdagi pulni o‘margan, 9 milliard 208 million 862 ming so‘mni  VonXBet o‘yiniga tikib yuborib yutqazgan Nukusdagi bank xodimi 8 yilga ...
7 aprel 2020
Koronavirus sharoitida ko‘rpaning qatidagi pullar asta xarj bo‘lyapti. Kambag‘al uch-to‘rt so‘m pulini taxmonga yig‘ilgan yangi ko‘rpaning qatida yoki uyi ...
29 oktyabr 2023
Bugun turk millati o‘z tarixida ilk marta demokratik respublika qurgan kunga yuz yil to‘ldi. O‘zini turk deb bilgan Rassom ...
Bloglar
17 mart 2024
Rassom Tuz bir mavzu muhokamasini boshlasa ag‘dar to‘ntarini chiqarib barcha qirralarini o‘rganadi. Tanganing ag‘iniyam¸ bag‘iniyam¸ ...
14 fevral 2024
«Yoshlar» telekanalida sodir bo‘layotgan korruptsiya oldida «Sport» telekanali direktori Zohid Karimov qo‘y og‘zidan cho‘p ololmaydigan ...
13 fevral 2024
Tarmoqning o‘zbek segmenti o‘zbek davlat ramzlariga nafratni parvarishlamoqda. Ijtimoiy tarmoqlarda mahalla raisi va faollarning davlat ...