Асосий мавзулар
6 апрел 2018

6 апрель – Москвада илк трамвай йўлга чиқди

1899 йилнинг 6 апрелида Москва йўлларида электр билан юрадиган трамвай пайдо бўлди.

Бу трамвай от тортиб юрадиган кўнка аравалар ўрнини олди. Янги трамвайлар эрталаб соат саккиздан то кечки саккизгача 14 минутлик интервалда шаҳар бўйлаб қатнай бошлади. Бутун линия бўйлаб саëҳат қилиш учун 6 копейка (иккита тухумнинг нархи) тўлаб чипта олиш кифоя эди. 1907 йилдан бошлаб трамвайлар Санкт-Петербургда ҳам юра бошлади.

Россиядаги илк трамвайлар Британиянимнг «Бреш» ширкатида ясалган эди.

Тошкентда электр трамвайи ҳаракати 1912 йил 29 декабрда очилди

Тез ва қулай транспорт воситаси ҳисобланган трамвайлар кўчани кўнка вақтидаги 230 отнинг тезакларидан қутқаргани айтилади.

Тошкентнинг руслар яшайдиган қисмидаги «Воскресенский» бозоридан турли томонларга умумий узунлиги 20 верст бўлган етти трамвай линияси тарқаган. Агар 1912 йилда жамиятнинг кўнка трамвайидан ялпи тушум 260 минг рублни ташкил этган бўлса, 1913 йилда электр қувватига ўтилгач, у 504 минг рублгача ўсди. Йўловчиларни ташиш ҳам кескин ошди.

Тошкентда от тортиб юрадиган трамвай тарихи эса 1896 йилга тақалади

1896 йилда Тошкент ҳокимлиги Бельгия жамияти вакили Э.Дени билан 45 йилга кўнка (отлар билан ҳаракатланадиган бир вагонли транспорт воситаси) йўли қуриш ҳақидаги шартнома имзолади.

Э. Дени ўз хуқуқини Бельгиянинг «Тошкент трамвай» аноним жамиятига топширди. Шаҳарда кўнка 13 йил фаолият кўрсатди ва икки йўналиш бўйича ҳаракат қилди. Биринчи линия 1901 йил 30 мартда, иккинчиси 1903 йил 5 апрелда очилди. Унинг умумий узунлиги 9 верст 90 сажен йўл бўлиб, 30 вагон, 170 хизматчи ва 230 оти бор эди.

Кўнка темир йўл вокзалидан эски шаҳардаги бозоргача ва Романовская кўчасидан (ҳозирги Буюк Турон) янги шаҳардаги Сергиев черковигача (ҳозирги Ҳ.Олимжон майдони) хизмат қилган.

1907 йил 27 августда шаҳар думаси Тошкентда электр трамвай ўтказишга “Тошкент трамвай” жамияти билан шартнома тузишга қарор қилди. 1908 йил сентябрида мазкур шартнома янги линиялар очишни кўзда тутувчи режалар билан тузилди. Концессия муддати 45 йил эди. 1926 йилда шаҳар “Тошкент трамвай» жамиятидан трамвай сотиб олиш ҳуқуқига эга эди.

1910 йил 17 августда Куропаткин (ҳозирги Лоҳутий) ва Гоголь (ҳозирги Я.Ғуломов) хиёбонлари оралиғидаги жойда электр станцияси биносига асос солинди. Техник назоратни муҳандис В.С.Гейнцельман олиб борди.

«Гудбай, трамвай!»

Дунё табиат учун зарарли углеводород газлар тарқатадиган ёнилғи билан юрувчи транспортлардан холос бўлиш ғоясини илгари сураркан, электр ёрдамида юрувчи трамвайлар тағин замонавий аҳамият касб эта бошлади.

Европанинг ривожланган мамлакатларида янги-янги трамвай линияларининг ишга тушаётгани, электромобиль саноати бунга далил. Бироқ 2016 йилнинг мартида Тошкентда трамвай транспортига чек қўйилди.

Совет даври ва мустақилликнинг 25 йили мобайнида Тошкент манзарасининг ажралмас қисми бўлган трамвай қатнови 2016 йилнинг 28 мартида Тошкент ҳокими Раҳмонбек Усмонов тарафидан бекор қилинди.

Ботир Ражабов,
Eltuz.com

Тағин ўқинг
11 ноябр 2017
Жиззахлик Маҳкам Жўраева 18 октябрь куни «Жаслиқ» қамоқхонасида жазо муддатини ўтаётган ўғли Фурқат Жўраевни кўргани борганида уни БМТнинг инсон ...
6 август 2024
Элтуз Порталига келган навбатдаги бешта мактуб Ўзбекистоннинг Cурхондарё, Андижон, Жиззах, Самарқанд ва Наманган вилоятларидан. Дастлабки мурожаат Сурхондарё вилоятидан келган. Музработда аҳоли канализация ҳидидан безор бўлмоқда. «Ассалому алайкум элтуз бобо,  биз Сурхондарё вилояти ...
17 декабр 2020
Сирдарё вилоятининг Ховос тумани Қаҳрамон қишлоғида яшовчи Э.Ж. декабрь ойининг ўзида икки марта жонига қасд қилган. Аввалроқ у ўз набирасини зўрлаганига оид видео ...
7 феврал 2022
(Таниқли шоир ва сиёсатчи Муҳаммад Солиҳнинг “Императив” китобидан 42-қисм. Аудиокитоб матнини муаллифнинг ўзи ўқиган. Давоми бор.) СЎЗБОШИ ЎРНИДА Соф ...
Блоглар
22 ноябр 2024
Қудратлар айрилган тузум, яъни демократия автократиядан яхшидир. Бу гапни айтавериб тилим қаварди. Демократик жамият бўлган ...
28 октябр 2024
(Элтузга телеграм орқали келган мактуб) “Хоразм вилояти Урганч туманлараро суд раиси Ё.А.Алмосов жаноби олийларининг бугунги ...
24 октябр 2024
Бир одам ҳаммага яхшилик қилишга сўз берибди. Қўшниси келиб уни отини сўраб олиб миниб кетганича ...