Асосий мавзулар
27 март 2019

Асанов формати: Хоразм лазгиси кўплар ўйлагандек қадимий эмас

Тарихчиларимиз ўтмиш қадриятларини мумкин қадар қадимийлаштиришни яхши кўриши сир эмас. Қадимийлик, минг йиллар ҳақидаги таъкидларни ўйламай, ҳеч бир фактсиз келтиришларга кўп бора гувоҳ бўлганман. Хоразм лазгиси ана шундай «қадимийлаштириш» қурбонидир.

Баъзи тадқиқотчилар лазгини ҳатто уч минг йиллик санъат деб юборганига гувоҳ бўлганман. Аслида-чи?

Аслида лазги хонлик даврида ишлаб чиқилган. Номидан ҳам маълумки, у Кавказ халқлари рақси – лезгинкага тақлидан яратилган.

Лазгилар (бугун руслашган «лезгин» шакли ишлатилади) – Кавказнинг энг йирик халқларидан. Ўтган асрларда лазги деганда нафақат бугунги лазгилар (кюрели халқи), балки уларга қардош бошқа майда халқлар ҳам тушунилган.

XVII-XIX асрларда Хива ва Бухорога гуруҳ-гуруҳ бўлиб лазгилар кўчиб келган. Масалан, Бухорода 1820-йилларда 2-4 минг лазги яшаган. Уларнинг асосий қисми пойтахт шаҳарларда ўрнашган.

Лазгилар тўй ва байрамларида миллий куйларини ижро этиб, рақсга тушишган. Айниқса, секин бошланиб, тезлашиб кетадиган мусиқа (бугунги лезгинка) машҳур бўлган.

XIX аср иккинчи ярмида анча фаоллашган хоразмлик мусиқачилар мана шу мусиқа билан танишиб, унинг модели асосида ўзбек лазгисини яратишган.

Бугунги кунда лазги нафақат Хоразмда, балки бутун Ўзбекистонда севимли тўй мусиқаси ҳисобланади. Кўриб турганингиздек, халқ меҳрини қозониш ва анъана тусига кириш учун жуда қадимий бўлиш шартмас.

P.S: Лазги ҳақидаги постимни қабул қилолмай, шахсийда норозилик билдираётган акалар!

Лазги XIX асрда пайдо бўлганига мен айбдормасман. Бу факт сизга жуда ёқмаса, уч минг йил олдинга қайтиб, лазгини бошқатдан яратиб келинг. Мен бу масалада сизга ҳеч қандай ёрдам беролмайман.

Эльдар Асанов,
Телеграмдаги «Асанов формати» блогери

Тағин ўқинг
9 сентябр 2020
Ўзбекистоннинг маҳрум президенти Ислом Каримовнинг кенжа қизи Лола Тиллаева инстаграм саҳифасида янги китоби чоп этилгани ҳақида ёзди. «Ушбу китоб ...
7 ноябр 2017
Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 30 октябрдаги қарорига кўра, Ўзбекистон Ички ишлар вазирлиги интернетдаги «ички ишлар идоралари обрўсини тўкувчи» маълумотларни ...
21 январ 2021
Ўзбекистоннинг ғарбий қисмида ватандошларнинг тана аъзоларини ўлчаш деб номланган антропономик тафтишга минглаб тиббий ходим сафарабар қилинди. Соғлиқни сақлаш вазирлиги ...
16 феврал 2022
Тошкент шаҳри ҳокими Жаҳонгир Ортиқхўжаевга тегишли “Дисковер инвест” қурилиш компанияси ишчиларига ҳар йили анъанавий равишда тўлаб келинган йиллик рағбатлантирувчи ...
Блоглар
22 ноябр 2024
Қудратлар айрилган тузум, яъни демократия автократиядан яхшидир. Бу гапни айтавериб тилим қаварди. Демократик жамият бўлган ...
28 октябр 2024
(Элтузга телеграм орқали келган мактуб) “Хоразм вилояти Урганч туманлараро суд раиси Ё.А.Алмосов жаноби олийларининг бугунги ...
24 октябр 2024
Бир одам ҳаммага яхшилик қилишга сўз берибди. Қўшниси келиб уни отини сўраб олиб миниб кетганича ...