• Фото: Муҳаммад Солиҳ набиралари тайёрлаган кашта
Асосий мавзулар
24 апрел 2020

Амал ва риё

Яқинда бир киши ЎзбекТВ дан чиқиб, «Аллоҳни зикр қилаётганингни биров эшитиб қолса, бу риё бўлади, ибодатинг қабул бўлмайди», дея инсонларни қўрқитди. (Аллоҳнинг нимани қабул этиб, нимани қабул этмаслигини қайси манбадан ўрганишади, ажабо).

Шунга ўхшаган «шайх»лар ҳам мусулмонларни қилган амалини яширишга, амал учун мукофот кутмасликка чақиради.

Албатта, амал кўз-кўз қилинмаса, адабга уйғун қилинса, яхши. Аммо у ошкор бўлса, амал соҳибининг айби нимада? Аллоҳу Таоло қулнинг ошкор бўлишини истамадигини билади-ку.

Ҳар бир мусулмон бир яхшилик қиларкан, унинг мукофоти борлигига асло шубҳа қилмайди ва бемалол яхшилик қилади.

Яхшилигига мукофот берилишига шубҳа қилиш Аллоҳнинг марҳаматига шубҳа қилишдир чунки.

Ҳар бир қилинган яхшилик тамалида мусбат маънода бир таъма ётади.

Баъзан таъма сўзига манфий мазмун юклаб хато қиламиз.

Масалан, бир мусулмон Аллоҳ ризоси учун деб биттасига яхшилик қилса, бу яхшилик учун Аллоҳдан ризолик талаби таъмагирликка кирадими?

«Бу яхшиликни Аллоҳ ризоси учун қилдим, менга ҳеч нарса керакмайди», дейиш ёлгончиликдир. Чунки одам ўзи айтиб турибди «Аллоҳ ризоси учун қилдим», деб.

Яширин қилинган яхши амалларини ҳам «ҳар нарсани кўрган Зот бу амалимни ҳам кўради», деб ўйламаган бирор мўмин борми дунёда?

Ёки ҳатто гўзал амаллари учун ҳеч бир мукофот истамаган, фақат «Аллоҳнинг дийдори менга кифоя», дея муридларига эълон этган муборак зотлар бу Дийдорнинг мукофотлар ичида энг буюги эканлигини билишмайдими?

«Яхшилик қил, денгизга от, балиқ билмаса, Холиқ билар», дея бизга насиҳат қилган мубораклар ҳам Холиқнинг билишини билиб дарёга отаётганлари йўқми қилган яхшиликларини?

Қилган амали учун Аллоҳдан мукофот кутиш риё эмас.

Риёнинг бошқа белгилари бор.

Мен ўзимда кўрганларимни айтаман. Жамоат билан қилинган намозларда бутун ҳаракатлар (руку,сажда..ва ҳакозо)ни маромига етказиб қилишга тиришаман. Аммо бу тақдирга шоён тиришқоқлик намозни якка ўзим қилаётганда, айниқса, ҳорғин пайтда бажо келтирилган намозларимда ғойиб бўлади. Руку ва саждаларни маромига етказишга эринаман. Қаддим шалпайиб туради, қўлларимни соғлом боғламайман, қоринга тушиб туради ва ҳоказо.

Бу ҳолатнинг риёга яқинлигини ҳис этаман. Чунки одамлар ёнида намозни маромида қилиб, ёлғизликда (Аллоҳ кўриб турган!) намозимни тўғри қилишга танбаллик қилдим. Бундай намоз учун авф кутиш хаёлпарастлик, албатта…

Аммо мусулмон яхшилиги учун ичида ёки ошкор Аллоҳдан хайр таъма қилса, бу риё эмас.

Аллоҳдан мукофот кутиб, «мукофот кутмайман», дейиш РИЁдир.

Қолаверса, амалдан собитроқ бир тасалли бор.

Бу тасаллини хусронда бўлган бизларга Аллоҳнинг марҳаматидан бошқа ҳеч бир амал қутқармаслигининг билинчи беради.

Муҳаммад Солиҳ
Адибнинг фейсбукдаги саҳифасидан

Тағин ўқинг
30 июл 2016
Ижтимоий тармоқдаги ўзбек сегментига хос иллатлардан бири, бирор мақолада миллат турмушидаги нуқсонлар танқид қилинаётган пайт, чет элларда бундан ёмонлигига ...
1 апрел 2021
Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раиси Қамчибек Ташиев 30 март куни Ўш вилоятининг Ўзган тумани аҳолиси билан учрашувда “Ўзбекистон ...
18 август 2021
Марказий Осиёнинг йирик давлатлари коронавирусга қарши чуқур ўрганилмаган вакциналардан фойдаланмоқда. Уларда танлов борми? Тўққиз ойлик глобал эмлашдан сўнг Ғарбнинг ...
22 июл 2019
Ўзбекистон ҳукумати Халқаро меҳнат ташкилотига Ўзбекистонда мажбурий меҳнатнинг тақиқланганлиги ҳақида маълумотни ўз ичига олган 40.000 нусха варақа, шиорлар тайёрлаш ...
Блоглар
17 март 2024
Рассом Туз бир мавзу муҳокамасини бошласа ағдар тўнтарини чиқариб барча қирраларини ўрганади. Танганинг ағиниям¸ бағиниям¸ ...
14 феврал 2024
«Ёшлар» телеканалида содир бўлаётган коррупция олдида «Спорт» телеканали директори Зоҳид Каримов қўй оғзидан чўп ололмайдиган ...
13 феврал 2024
Тармоқнинг ўзбек сегменти ўзбек давлат рамзларига нафратни парваришламоқда. Ижтимоий тармоқларда маҳалла раиси ва фаолларнинг давлат ...