Асосий мавзулар
31 май 2019

31 май – Қозоғистонда сиёсий қатағон қурбонларини хотиралаш куни

Шўролар ҳукуматининг кескин сиёсати, аҳолининг хусусий мулки, чорва молларини тортиб олиб, кўчманчи халқларни мажбуран ўтроқлаштириш, колхозлаштириш ҳаракатлари оқибати ўлароқ, Туркистонда 1932-33 йилларда очарчилик юзага келган эди.

Қатағонлар чоғи бугунги Қозоғистон ҳудудида бир ярим миллиондан зиёд аҳоли очарчиликдан нобуд бўлгани, 600 минг нафардан ортиқ қозоқ мамлакатни тарк этгани айтилади.

Қозоғистон Компартияси лидери Филипп Голошекин 1927 йили «Кичик Октябрь» жабҳасини эълон қилади. Бу коллективлаштириш сиёсатини, кўчманчи қозоқларни оммавий тарзда ўтроқ ҳаёт тарзига ўтказилишини англатарди.

Бунинг натижасида халқ орасида ҳукумат сиёсатига қарши норозиликлар бошланади ва бу шафқатсиз бостирилади.

Маҳаллий интеллигенция коммунистларнинг бу ҳаракатларини танқид остига олади. Шўролар ҳукумати оммавий очарчиликдан ва террордан ташқари, махсус разнарядка бўйича миллий овозларни ўчиришга киришади.

Қозоғистонлик блоггер Айгуль Утепова интервьюси

1928 йили 44 нафар «буржуа миллатчиси», жумладан, «Алаш Ўрда» ҳаракати фаоллари ҳибс этилади.

1930 йилнинг сентябрига келиб тағин 40 нафар қозоқ ватанпарвари қамоққа олинади.

1937-38 йилларда қатағонлар тағин кенгроқ кўлам касб этади.

Бу йиллари маҳаллий Туркистон ойдинларини шимолга сургун қилиш, оммавий қатл қилиш фонида бутун-бутун халқлар бу ҳудудларга оммавий депортация қилина бошлнади.

1937 йилнинг кузида юз минглаб корейс, турк, эроний, курд ва озарбайжонлар сургун қилингани маълум.

Шунингдек Иккинчи жаҳон уруши пайтида Туркистон ҳудудларига немислар, греклар, чеченлар, ингушлар, қорачойлар, балқарлар, қрим татарлари, месхети турклари ва бошқа халқлар депортация қилинди. Уларнинг сони бир миллион 200 мингдан ошиқдир.

Қозоғистонда бугун нишонланаётган хотира кунида 1986 йил декабрь воқеалари қурбонлари ҳам эсланади.

Ўша йили олиб ташланган Қозоқ ССР саркотиби Д.Кўнаев ўрнига Кремль тарафидан Колбиннинг мамлакатга раҳбар этиб тайинланиши мамлакатда миллий оммавий норозиликларга сабаб бўлди.

Намойишлар шафқатсиз бостирилди. Қамоққа олинганлар сони 8,5 мингдан ошди.

Бироқ бу воқеа Қозоғистон мустақиллиги йўлидаги тамал тоши бўлди, орадан 5 йил ўтиб Қозоғистон мустақилликни қўлга киритди.

Eltuz.com

Тағин ўқинг
9 август 2016
8 август куни Eltuz.com cаҳифасига ўз филми ҳақидаги мақола юзасидан изоҳ қолдирган режиссер Зулфиқор Мусоқов, эфирга қайчилаб узатилган филми ...
28 январ 2016
Оддий балиқчи арман қандай қилиб ИШИДчига айлангани ҳақидаги уйдирма суд мажлиси саëз ëзилган сценарийни эслатади. Рассом Элсевар Eltuz.com
21 октябр 2016
«Халқ сўзи» газетаси (19.10) Ўзбекистонда 4 декабрда бўлиб ўтадиган президент сайлови кампаниясида иштирок этаётган журналистлар учун амалий семинар ўтказилгани ...
19 январ 2024
РТ: Азизлар мана хафта айланиб сиз билан юзма юзман. МС: Ина амдолли яна гўришип дурипмиз сизла билан. Ничикизла хўжик брри мўччи ...
Блоглар
10 октябр 2024
Юксалиш мактабининг гендер айирмачиликка асосланган бошқаруви ҳақидаги мақолага ўқувчилар икки хил муносабат билдирди. Бир сурув ...
22 сентябр 2024
Вокаль ва визуал ундан олдинги жигули қўшиғининг сийқа такрори холос. Қўшиқ мелодияси кавказ дискотекалридаги «Шики ...
9 сентябр 2024
Яқинда мияни ўрганиш бўйича йирик мутахассис Татяна Черниговская маърузасида аёллар бир пайтнинг ўзида ҳамма нарсага ...