20 март – ”Лола инқилоби” ёки Қирғизистондаги илк давлат тўнтариши

2005 йилнинг 20 март куни Қирғизистонда давлат тўнтариши юз берди. Парламент сайловидан норози бўлган мухолифатчилар дастлаб ўзбеклар зич яшайдиган Жалолобод вилоятида ҳокимликни, шаҳар ички ишлар бўлими биносини, вилоят маъмурий биноларини ва аэропортни эгаллашди.

Қирғизистондаги “рангли инқилоблар” сериясидаги халқ ғалаёнлари тарзида юзага келган илк сиёсий бўҳронга 2005 йил февраль-март ойларида ўтган навбатдаги парламент сайловидаги сохтакорликлар сабаб бўлган.

Ҳокимиятдан норози халқ парламент ва ҳукумат биноларига ҳужум қилган, натижада республика президенти Асқар Акаев ҳокимиятдан ағдарилиб, унинг курсисини Қурманбек Бақиев эгаллаган.

Президент Акаев ўша пайтда сиёсий ғалаёнга қарши ўқ отилишига рухсат бермагани, ҳокимиятдан кетишни афзал кўргани айтилади. Бироқ маълумотларда 4 шахснинг ҳалок бўлгани, ички ишлар ходимларидан эса 15 кишининг яралангани келтирилади.

Асқар Акаев Россиядан вақтинчалик бошпана сўрашга мажбур бўлди ва ҳамон ўша юртда умргузаронлик қилмоқда.

Орадан беш йил ўтиб, унинг ўрнини эгаллаган Қурманбек Бақиев қисмати ҳам айни шундай якун топди. 2010 йил апрель инқилоби унинг режимини ағдарди. Бақиев мамлакатни ташлаб қочишга ва Беларусдан бошпана олишга мажбур бўлди.

Вақтли ҳукумат президентликка Роза Ўтунбоевани тайинлади, мамлакат жанубида яшаётган ўзбекларга қарши энг қонли хунрезликлар тепасида ўша пайтдаги давлат тўнтаришидан манфаатдор кучлар тургани айтилади.

2011 йилги сайловда эса қирғиз ҳукумати тепасига Алмазбек Атамбоев келди.

Eltuz.com