Турк сериалларига нафрат негизидаги иллюзия

Ўзбек жамиятидаги муҳофазакор қатламнинг турк сериалларига қарши «жиҳоди»нинг ажабланадиган жойи йўқ. Аслида бу масаланинг илдизи психологик мавзу. Анъанавий муҳофазакорларнинг бу руҳий ҳолати уларнинг шуури остида яширинган фантазия ва иллюзиянинг реаллик билан тўқнашувидан келиб чиқади.

Масалан, Эрдўғон Туркияси тасаввурида бир хил ҳаёт тарзидаги анъанавий жамият мавжуд. Ёки улар шундай бўлишини, шундай кўрмоқни орзулайдилар. Лекин реал ҳаёт бошқа, турк жамиятининг аксари ўзини ғарб маданиятининг ажралмас бир парчаси деб билади. Ҳатто диндорлари ҳам.

Яъни Туркия кўп маданиятли, рангли космополит бир жамият. Шунинг учун бу тоифанинг турк сериалларга қаршилигида асосий негиз “ахлоқ” эмас, балки бу сериалларнинг манбаси.

Улар хаёлларида тасаввур этганлари, идеаллаштирилган исломий маданият ўчоғидан келаётган ахборотни ҳазм қила олмаяптилар, холос. Бу «толибон» каллалар ўзлари яратган иллюзияда яшайдилар, кайфлари тарқалгач, ҳар тарафга нафрат сочадилар.

Туркияда ахлоқ нормалари ўзбекларникидан, албатта, фарқли. Ҳатто исломий, муҳофазакор гуруҳлар орасида ҳам бизнинг ўзбек “маънавиятчилар” учун даҳшатли туюлган манзаралар нормал ҳолат ҳисобланади. Энг муҳими, ижтимоий-маданий маънода очиқ бир жамият ҳисобланган Туркия халқида самимият бор, риёкорлик йўқ.

Ҳар хил ниқоб орқасига яшириниб, “ахлоқ” посбонлиги қилишмайди. Биздаги анъанавий, нисбатан ёпиқ жамиятларда эса “усти ялтироқ” бўялган ахлоқ нормалари мавжуд. Ўғри ҳам, бузуқ ҳам бошқасига, ўз доирасидан бўлмаганларга маънавият ваъзи беришга интилади. Бу риёкор “маданият” посбонларининг оқимга қарши сузишидан бошқа нарса эмас.

Дунё ўзгараверади, тараққиёт давом этади.

Баҳодир Файз
Eltuz.com