Catira
15 fevral 2018

Sobiq KGBchilar «haydalish» taraddudini ko‘rishmoqda

MXX idorasining Toshkent shahri markazida joylashgan bosh binosidan ko‘chirilayotgani haqida 14 fevral kuni «Eltuz» nashri xabar bergan edi.

Toshkentning qoq markazida SSSR zamonida qurilgan to‘rt tomoni yopiq, mash'um KGBga tegishli bu bino turma kameralariga tutash va bu xonalarda o‘zgacha fikrli shaxslar tergov qilib kelingan.

Endilikda bu bino milliy gvardiyaga beriladi, MXXning markaziy ofisi esa bosqichma bosqich shahar chekkasida qurilgan boshqa bir binoga ko‘chiriladi.

KGB binosida qanday sirlar yashirilgan?

Toshkentlik jurnalist, parlamentning sobiq deputati Karim Bahriev ijtimoiy tarmoqda bu idora arxivi oshkor qilinishi kerakligi haqidagi taklifni ilgari surdi.

«Agar ko‘chirilayotgan bo‘lsa, arxivini xalqqa oshkor qilish kerak, chunki shu yerdan Cho‘lponning «Kecha va kunduz» romanining ikkinchi qismi, Qodiriyning yangi romani uchun to‘plagan materiallari va qo‘lyozmalari topilishi mumkin.

Qolaversa, kimlarni kimlar sotgani, kimlar so‘roq qilgani va hukm etgani haqida faktlar oshkor bo‘lardi».

G‘arbda bunday tajriba bor. Masalan, 1987 yili Berlin devori qulaganidan so‘ng Germaniyada nemis jamiyati KGB-Shtaze arxivlarini oshkor qilishga kirishdi.

Bu o‘z davrida nafaqat odamlarning ularni sotgan odamlar haqida bilishi, balki KGB qudrati haqidagi ortiqcha mifning yo‘q qilinishi uchun ham muhim bo‘lgan edi.

Sovet davridagi KGB-NKVD maxfiy idorasining merosxo‘ri bo‘lgan O‘zbekiston Milliy xavfsizlik xizmati (MXX) 1991 yilning 26 sentyabrida qayta tashkil etilgan edi.

Turkistonda sovet tuzumini o‘rnatish uchun amalga oshirilgan qizil terror va o‘zbek oydinlarining ommaviy qatag‘oni shu idora xodimlari orqali amalga oshirilgan edi.

Ayni hibsxonada – ayni qiynoqlar

Shu o‘rinda MXX o‘z o‘tmishdoshi KGBdan ko‘ra bir hissa ko‘proq kuylak yirtdi, yaqin o‘tmishda NKVD an'analarini aynan takrorladi.

Biroq endilikda «Eltuz» nashriga O‘zbekistonda MXX idorasi bilan bog‘liq vaziyat o‘zgarayotgani haqida xabarlar kelmoqda.

Masalan, MXXning Yunusobod tumanidagi Gvardeyskiy ko‘chasida joylashgan tergov izolyatori yopilayotgani haqida.

Ayni tergov hibsxonasida 27 sentyabr kuni o‘g‘irlab ketilgan jurnalist Bobomurod Abdullaev uch oydan ortiq tergov qilingandi.

Onasi Bobomurod Abdullaevning MXX yerto‘lasida qiynoqlarga tutilganiga iqror bo‘lgani haqida bildirganidan so‘ng jurnalistga qarshi «jinoyat ishi» to‘xtatildi. Uning noqonuniy hibsga olinishi va qiynoqqa tutilishi bo‘yicha tergov boshlandi.

Hozirda ishdan chetlatilgan, Bobomurodni hibsga olgan va tergov qilgan MXX tergovchilari Nodir To‘raqulov va Aleksandr Veselevning keyingi taqdiri «Eltuz»ga noma'lum. Tasdiqlanmagan manbalarga ko‘ra, ular «ehtiyot chorasi sifatida» hibsga olingan.

«Haydalish kuyini chalingiz…»

31 yanvar kuni MXX raisi Rustam Inoyatov ishdan ketgan. Shuningdek, prezident Mirziyoev MXXning viloyatlardagi 11 nafar rahbari va bir qancha generallarni ishdan haydagan edi.

Ishdan ketgan rais senator bo‘lib hukumat xizmatiga o‘tdi. Lekin uning qo‘li ostidagi maxfiy xizmat xodimlarining qismati unchalik havas qiladigan darajada emas.

Jumladan, MXX raisining o‘rinbosari, 52 yoshli general-leytenant Shuhrat G‘ulomov qamoqqa olinib, 20 yil muddatga ozodlikdan mahrum etilgani ma'lum.

Rassom Tuz o‘zining navbatdagi hajviy suratida «haydalish taraddudi»ni ko‘rayotgan MXX xodimlarini aks ettiradi.

Rassom Tuz
Eltuz.com

Tag‘in o‘qing
3 aprel 2017
Oy oxirlayotgan kunlarda prezident videoselektor majlis o‘tkazdi. «Kun.o‘z» sayti o‘z manbalariga asoclanib, davlat rahbari bu majlisda «O‘zbekiston» va «Yoshlar» ...
17 may 2023
Meksika AQSh chegarasidagi ko‘lda baliqchilar to‘riga yarim chirigan jasad ilindi. Tekshirilsa, bu jasad O‘zbekistonning Chelak tumanida yashagan qashshoq bo‘lib ...
10 may 2017
Joriy yilning mart oyida Qoraqalpog‘iston Respublikasi Oliy sudi (O‘zbekiston tarkibidagi respublika) 39 yoshli huquq himoyachisi A'zam Farmonovni ozodlikdan mahrum ...
2 sentyabr 2016
Konstitutsiya chekloviga qaramasdan 27 yil prezidentlik lavozimida o‘tirgan Islom Karimov dafn qilinar ekan, undan keyin kim bo‘ladi degan savol ...
Bloglar
22 noyabr 2024
Qudratlar ayrilgan tuzum, ya'ni demokratiya avtokratiyadan yaxshidir. Bu gapni aytaverib tilim qavardi. Demokratik jamiyat bo‘lgan ...
28 oktyabr 2024
(Eltuzga telegram orqali kelgan maktub) “Xorazm viloyati Urganch tumanlararo sud raisi Yo.A.Almosov janobi oliylarining bugungi ...
24 oktyabr 2024
Bir odam hammaga yaxshilik qilishga so‘z beribdi. Qo‘shnisi kelib uni otini so‘rab olib minib ketganicha ...