Ўзбекистон ўз имижини яхшилаш учун лоббичи компанияга 585 минг доллар тўлади

Ўзбекистоннинг жамоатчилик билан алоқалар бўйича янги кампанияси диққат маркази мамлакатнинг пахтачилик саноатини халқаро бойкот қилишга қарши курашишга қаратилган, дея маълум қилади янги очилган лобби ҳужжатлари. 

Марказий Осиё мамлакатининг экспортни қўллаб-қувватлаш агентлиги апрель ойида жамоатчилик ва оммавий ахборот воситалари билан алоқаларни таъминлаш учун Вашингтондаги “Ксенофон стратегиялари” (Xenophon Strategies) пиар компаниясини 585 минг доллар эвазига ёллади, дея хабар беради Foreign Lobby Report.

Унда қайд этилишича, шартнома шартларига агентликнинг “Пахта кампанияси” деб аталмиш бойкотни (Cotton Campaign boycott) бекор қилишга қаратилган саъй-ҳаракатлари билан бир қаторда иқтисодий ривожланишни қўллаб-қувватлаш мақсадидаги “кўмак хизматлари” киради.

Айниқса, “Ксенофон” “Ўзбекистон учун атроф-муҳит, ижтимоий соҳа ва бошқарув тўғрисида ҳисобот тайёрлаш”, шунингдек, “ҳукумат ислоҳотлари, халқаро савдо-сотиқ ва иқтисодий тараққиётга йўналтирилган брендли реклама кампаниясини” ташкил этиши хабар қилинмоқда. “Ксенофон” бу муносабатларга жавоб қайтармади. Ўзбекистон бу фирма учун илк хорижий мижоз давлат ҳисобланади.

Президент Шавкат Мирзиёев ҳукумати 2016 йилда диктатор Ислом Каримов вафотидан кейин қонун устуворлиги ва шахс эркинликларини тубдан яхшилашни ваъда қилганида пуш-ПР пайдо бўлди. Совет давридан бери мамлакатда ҳукмронлик қилган пахта терими тизимини ислоҳ қилиш энг муҳим йўналишлардан бири бўлди. Бу дунёдаги энг катта мавсумий меҳнат сафарбарлиги бўлиб, мамлакат узоқ вақтдан бери мажбурий меҳнатга таяниб келмоқда. 

Пахта Ўзбекистоннинг даромад келтирадиган асосий қишлоқ хўжалиги экини бўлиб, мамлакатга йилига 1 миллиард доллардан ортиқ даромад келтиради. Бироқ 2006 йилдан бери инсон ҳуқуқлари ташкилотлари коалицияси ғарбдаги тўқимачилик ва кийим-кечак корхоналарига ўзбек пахтасини бойкот қилиш учун босим ўтказиб, натижада мамлакатни арзон нархлардаги Осиё бозорларига чиқишга мажбур қилмоқда. Кампания Вашингтондаги меҳнат ҳуқуқлари бўйича нотижорат халқаро форум томонидан бошқарилади. 

Сўнгги ойларда бойкотни тўхтатиш ёки тўхтатмасликка оид мунозаралар авж олди. Ўзбекистон ҳукумати Мирзиёев 2018 йилда мажбурий меҳнатга барҳам бериш тўғрисида қарор қабул қилгандан кейин ўзининг эски меҳнат амалиётини ислоҳ қилишни давом эттирмоқда. Ўтган йили АҚШ Меҳнат вазирлиги “Ўзбекистонда пахта йиғим-теримида болаларнинг мажбурий меҳнатидан фойдаланиш алоҳида ҳолатларга нисбатан сезиларли даражада камайди”, деган қарорга келди.

Расмий Тошкентнинг таъкидлашича, халқаро бозорларга чиқиш барча ўзбекистонликлар ҳаётини яхшилаш ва шу пайтгача амалга оширилган ислоҳотларни мустаҳкамлашга ёрдам беради.

“Пахта бойкотининг бекор қилиниши зарурий иш ўринларини яратиш ва КОВИД-19 инқирози даврида ўзбекларнинг иқтисодий фаровонлигини қўллаб-қувватлашга имкон берадиган муҳим тадбирлардан биридир, – деб ёзади Ўзбекистон меҳнат вазири Нозим Ҳусанов Cotton Campaign га апрель ойида йўллаган очиқ хатида. – Биргина тўқимачилик саноатида Ўзбекистонда 200 минг ишчи ишлайди, уларнинг иш ҳақи бир миллион кишининг ҳаётини таъминлашга ёрдам беради”.

Аммо бойкот тарафдорлари фикрича, пахта теришга мажбурланган ишчилар сони 1 миллиондан ошадиган ва улар ўта оғир меҳнат шароитларида ишлайдиган бир пайтда бойкотни тўхтатиб бўлмайди. 

“Биз Ўзбекистоннинг мажбурий меҳнатга барҳам бериш йўлида эришган тарихий ютуқларини тан оламиз ва бундан хурсандмиз. Шунингдек, аъзолар Ўзбекистондан пахта етказиб берилишини кўриб чиқишларини интиқлик билан кутмоқда, – деди апрель ойида Америка кийим ва пойабзал уюшмаси катта вице-президенти Нейт Ҳерман Reuters агентлигига. – Бироқ брендларнинг мажбурий меҳнатга нисбатан ноль чидамлилик сиёсати, қулликка қарши қонунчилик талаблари ва Халқаро меҳнат ташкилоти Ўзбекистонда 2019 йилги пахта йиғим-терими пайтида 100 мингдан ортиқ одам мажбурий меҳнатга жалб қилинганини аниқлагани сабабли брендларга ишчилар ҳимояси борасидаги қўшимча кафолат зарур”.

“Ксенофон” ташкилоти Германияда жойлашган “Кометис” (Cometis) билан ҳамкорликда иш олиб бормоқда.

10 май куни “Кометис”га ҳамкорлик доирасида 6000 доллар тўланган. Бу компанияда камида беш киши ишламоқда, улар орасида бош директор Майкл Диегелманн ҳам бор. Бойкот кампаниясининг асосий иштирокчиларидан бири Берлинда жойлашган Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари форумидир (Uzbek Forum for Human Rights).

Мақола ҳукуматлар, компаниялар ва хусусий шахсларнинг ижро ҳокимияти ва жамоатчилик фикрига таъсир этишга қаратилган уринишларини фош этишга қаратилган тадқиқотларга ихтисослашган Foreign Lobby Report нашри томонидан чоп этилган.