Асосий мавзулар
11 май 2024

11 май – Сталин қрим татарларини сургун қилишга қарор берди

1944 йилнинг 11 майида Сталин барча қрим татарларини Қримдан сургун қилиш ҳақидаги машъум қарорни имзолади.

Қрим татарларининг депортация қилинишига асос бўлган ҳужжат

Айни ҳужжат асосида ярим оролнинг аксарият аҳолиси – 150 минг қрим татари бир кунда Ўзбекистонга мажбурий кўчирилди.

Мудофаа қўмитасининг ГОКО-5859 рақамли бу қарорига Лаврентий Бериянинг уруш пайтида қрим аҳолиси орасида «дизертирлик, коллаборационистик ва душманона кайфият» ҳақидаги алоҳида ҳисоботи асос қилиб олинган.

Қрим татарларини Ўзбекистонга мажбурий кўчириш амалиёти 1944 йилнинг 18-20 майида амалга оширилди.

Уруш ҳақиқатлари

Аслида Иккинчи жаҳон уруши пайти 85 447 нафар қрим татари оккупацион армия томонидан Германияга ҳайдаб кетилган, 71 921 одам қатл қилинганди.

Урушдан кейин эса Сталин буйруғи билан Қримда халқ душмани сифатида гумон қилинган минглаб шахслар ҳибсга олинган ва қатл этилган.

Қрим татарларини мажбурий кўчириш ва ундан кейинги амалиётлар чоғида уларнинг кўплари қурбон бўлганига оид ҳужжатлар сақланган.

Жумладан, ЎзССР КП(б) МҚ Қримдан «кўчирилганлар»нинг дастлабки даврда «қониқарсиз шароитларда» яшашгани, бу улар орасида ўлим даражасининг ошишига сабаб бўлганини билдирган.

Мазкур ҳужжатга кўра, 16 минг одам, яъни Ўзбекистонга кўчирилганларнинг 10 фоизи шу даврда ҳалок бўлган.

Қрим татарларининг камроқ қисми (30 минг нафари) Молотов, Свердловск, Горький вилоятларига ва Марий АССРдаги ўрмон хўжаликларида ишлашга жўнатилган.

Қолганлари эса Бошқирдистон АССР, Гурьев, Иванова, Кострома, Кемерова ва Киров вилоятларига сургун қилинган.

Улар қишлоқ хўжалиги, балиқчилик, қурилиш ва кўмир конларидаги ишларга жалб қилинишган.

2014 йилга келиб эса Путин Россияси томонидан Қрим тағин ишғол қилинди. Бироқ бу алоҳида мавзу.

Eltuz.com

Тағин ўқинг
26 май 2021
26 май куни соат 11.00 атрофида 20 чоғли шаллақи эркак ва аёл Тошкентда Жаҳонгир Отажоновнинг «эркчи»лар учрашуви режаланган хонадонига ...
2 август 2018
Албатта, бу Туз деган рассомнинг хаëл маҳсули, холос. Аслида ўзбекистонлик ҳожиларнинг шайтонга тош отгани мана бундай кечди. Шу йил ...
3 март 2021
Сурхондарё вилоятининг Денов туманидаги “Катта Карчин” МФЙ “Обод қишлоқ” дастурига киритилган. Ҳудуд аҳолисига 2019 йилда барча хонадонлар ичимлик сув ...
18 сентябр 2019
“Биздан жиз-з!”нинг бугунги сонида Швецияда яшовчи ўзбек фаоли Дўстназар Худойназаров «Элтуз» мухлислари учун бутун қўй гўшти болдиридан димлама қандай ...
Блоглар
28 октябр 2024
(Элтузга телеграм орқали келган мактуб) “Хоразм вилояти Урганч туманлараро суд раиси Ё.А.Алмосов жаноби олийларининг бугунги ...
24 октябр 2024
Бир одам ҳаммага яхшилик қилишга сўз берибди. Қўшниси келиб уни отини сўраб олиб миниб кетганича ...
10 октябр 2024
Юксалиш мактабининг гендер айирмачиликка асосланган бошқаруви ҳақидаги мақолага ўқувчилар икки хил муносабат билдирди. Бир сурув ...