Асосий мавзулар
31 январ 2023

Cўнгги Туркистон жадидининг ўғли билан Германиядаги учрашув

Ўзбекистонни тузган оила мансуби¸ олим ва Туркистоннинг сўнгги жадиди профессор Темур Хўжа Германиянинг Мюнхен шаҳрида ғарбий европадаги ўзбек дипломатлари ва европада яшаëтган миллат ойдинлари билан учрашиб суҳбатлашди. Ўзбек маданияти ривожига кўмаклашувчи Германиядаги Yuzuk ташкилоти ташаббуси ва Ўзбекистоннинг Франкфуртдаги Бош консуллиги саъйи ҳаракатлари билан ўтказилган бу учрашувда мамлакат тараққиëти учун жадидлик ғоясини ëш ўзбек либерал лидерлари қўллаб қувватлаëтгани олқишланди.

Учрашувда Ўзбекистоннинг Франкфуртдаги Бош консули Олимжон Абдуллаев. Yuzuk ташкилоти ижрочи директори Дилбар Ғаффорова Чехиядаги Боҳемия университети ўқитувчиси, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Холназар Омонов ва бошқа дипломат ва зиëлилар қатнашди.

Ўзбекистонни қурган оила вакилига хурмат юзасидан рассом Шуҳрат Бобожон ўз асарини Темир Хўжага совға ўлароқ топширди. Асар Темир Хўжанинг ота юрти Бухоро миниаютраси ва замонавий экспрессионизм омухтасидир. Чехиядаги Боҳемия профессор Холназар Омонов эса Темир Хўжа туғилиб ўсган Истанбулдаги олтинга ишлов берувчи усталар олтин симлардан тўқиб ясаган манзара лавҳани совға қиларкан «асл олтин бу сизнинг ғояларингиздир» деди. Германиядаги Yuzuk ташкилоти ижрочи директори Дилбар Ғаффорова эса тут дарахтидан хозирланган Самарқанд қоғозига зарб қилинган уникал сўзонани тақдим қилди.Ўзбекистоннинг Франкфуртдаги Бош консули Олимжон Абдуллаев эса ўз навбатида профессор Темир Хўжага зарбоп тўн кийгизиб эсдалик учун суратга тушди. Ўзбек дипломатлари Темир Хўжанинг ота юрти бўлган Ўзбекистондан келган совға саломлар билан меҳмонни сийлашди.

Элтуз мухбирига берган суҳбатида Темир Хўжа бу учрашув жадид ғоясини таништириш йўлида муҳим қадам бўлганини таъкидлади.

Туркистоннинг маданий ва сиёсий тарихига бағишланган юздан зиëд мақола ва ўнлаб китоблар автори профессор Темир Хўжа ўзбек дипломатлари билан суҳбатда Россия босқинчилик сиëсатининг мамлакат мустақиллиги учун доимий хавф эканлигини тарихий контекст асосида тушунтириб берди.

Жадид ғоялари ҳақида Туркия, Америка Қўшма Штатлари, Германия , Ҳиндистон¸Япония ва қозоғистонда чоп қилинган мақола ва китоблар муаллифи Темир Хўжа Yuzuk ташкилоти фаоллари ва ўзбек дипломатлари билан суҳбатда комунизм ëки ислом эмас балки айнан жадид ғояси мамлакат рафоқи учун бирламчи эканлигини таъкидлади.

Темир Хўжа жадидчилик ҳаракатининг Сталин қатағонидан омон қолган намояндаси Бухоро Республикаси президенти Усмон Хўжа Пўлатхўжаевнинг ўғлидир. Бундан олдин Ўзбек маданияти ривожига кўмаклашувчи Германиядаги Yuzuk ташкилоти Бухоро Республикаси президенти Усмон Хўжа Пўлатхўжаев (1878 -1968) яшаган Бухородаги уйни “Жадидлар музейига” айлантириш борасида таклиф билан чиққан эди. Темир Хўжанинг айтишича Ўзбекистоннинг илғор фикрли раҳбарлари ҳаракати билан Бухорода у яшаган уйнинг музейга айлантирилиши бўйича сиëсий қарор қабул қилинган. Бу мен умрий орзумнинг амалга ошишидир дейди профессор Темир Хўжа.

Бухоро жумҳуриятининг биринчи раиси Усмон Хўжанинг ўғли Темур Хўжа 1947-йил Истанбулда туғилган ва унинг номи СССРда исталмаганларнинг қора рўйхатида эди. Аммо тарихга Горбачев ҳуррияти дея кирган 1990 йил охирида Ўзбекистон мустақил бўлишидан сал олдин Темир Хўжа ўз ота юртига илк марта сафар қилди. Ўша пайтда давлат раҳбари бўлган Каримов Темир Хўжани қабул қилиб суҳбатлашган бўлса ҳам жадид ғоялари мустақил Ўзбекистон учун тушунарсиз эди. Ўзбекистонда раҳбар алмашгани ортидан 2018 йилга келиб Темир Хўжа яна Ўзбекистонга борди. Янги Ўзбекистоннинг янги тушунчали раҳбарлари жадид ғояларини олқишлади. Ёшлар ишлари агентлиги директори, Олий Мажлис Сенати аъзоси Алишер Саъдуллаев яқинда Туркия Республикасида бўлиб турган вақтида «Ускудар» маҳалласидаги «Ўзбеклар такяси»да бўлди ва Усмонхўжа Пўлатхўжаевнинг қабрини зиёрат қилган илк мулозим бўлди. (фото) Бунинг ортидан Ўзбекистон президент админстрация мулозмилари Саида Мирзиëева ва Комил Алламжоновлар ҳам Темир Хўжа билан учрашиб самимий суҳбат қилишди. Мюнхендаги учрашувда Темир Хўжа жадид байроғи Ўзбекистоннинг илғор фикрли ëшлари қўлида хилпираëтганидан қониқиш билдирди.

АҚШдаги Мичиган университети профессори Темур Хўжа ўз шахсий кутубхонасидаги жаъми китобларни музейга қўйиш учун учун Ўзбекистон давлатига беришга тайëр эканлигини айтди.
Германиядаги Yuzuk ташкилоти ижрочи директори Дилбар Ғаффоровага кўра Ўзбекистонда жадид музейи ташкил қилиниши замон тақозосидир.

Темир Хўжа жорий йил 9 февралида Навоий ва 14 февралда Бобур юбилейида қатнашиш учун Ўзбекистонга боради.

@eltuz

Тағин ўқинг
8 август 2018
Рассом Туз бугун эътиборни Россия пропагандасининг «қонхўр энага» фожиасидан Марказий Осиё муҳожирларига қарши фойдаланаётгани мавзуига қаратади. Рассом Туз 2016 ...
30 ноябр 2016
Бир гуруҳ ўзбек фаоллари Телекоммуникация секторидаги коррупцион схемалар ёрдамида тўпланган активларнинг мусодара қилиниши ва коррупция жабрдийдаларига қайтарилиши лозимлиги ҳақида ...
4 декабр 2017
Ўзбекистон Марказий Осиёда кучли ўйинчи бўлишга интилиш баробарида ҳарбий қудратини ҳам ошириб бормоқда. Афғонистон президенти Ашраф Ғанининг 4 декабрь ...
19 июн 2019
Ўзбекистонда маҳалла раиси тили билан мамлакат пойтахти Тошкентда фуқароларни рўйхатга олиш тизимини янада кучайтириш, хусусан, маҳалладан маълумотнома олиш амалиётини ...
Блоглар
22 ноябр 2024
Қудратлар айрилган тузум, яъни демократия автократиядан яхшидир. Бу гапни айтавериб тилим қаварди. Демократик жамият бўлган ...
28 октябр 2024
(Элтузга телеграм орқали келган мактуб) “Хоразм вилояти Урганч туманлараро суд раиси Ё.А.Алмосов жаноби олийларининг бугунги ...
24 октябр 2024
Бир одам ҳаммага яхшилик қилишга сўз берибди. Қўшниси келиб уни отини сўраб олиб миниб кетганича ...