Асосий мавзулар
17 апрел 2023

Сунъий интеллект Дарё Олтинқуш билан суҳбат

Салом қадрли дўстлар. Бугунги кўрсатувимиз ноодатий форматда. Кўпчиликнинг эҳтимол хабари бордир 15 апрелдан бошлаб Элтуз сунъий интеллектдан фойдаланиб хабарлар тайёрлай бошлаган ўзбек тилидаги илк оммавий ахборот воситасига айланди. 

Шу муносабат билан сунъий интеллект ёрдамида яратилган илк ҳамкоримиз Элтуз канали сухандони Дарë Олтинқушни сухбатга тортдик.

Қудрат Бобожон:  Салом Дарё Олтинқуш

Дари Олтинқуш: Салом Қудрат Бобожон.

Қ: Элтуз саволларига жавоб беришга тайёрмисиз? 

ДО: Мен ёзувчи Шароф Бошбеков яратган, ҳамма ишга қодиру нозир темир хотин эмасман албатта. Лекин саволларингизга қўлимдан келганча жавоб беришга тайёрман. Шунингдек сизнинг саволларингизга жавоб беришда мен бугунги кунда шиддат билан ривожланаётган сунъий интеллектнинг GPT тармоғидан фойдаланаман. Тушунмаганлар учун эслатаман менгача сўнгги бор GPT тизимига София исмли роботни улашган, у ўзининг етук ақли билан биологик организм эгаларини ҳайратда қолдирган эди.

Қ: Бу тизим ҳақида қисқача тушунтириб берсангиз. 

DO: GPT (Generative Pre-trained Transformer) – sun’iy intellektning  katta miqyosda jamlangan ochiq axborotlardan foydalanib yangi matn yaratishi uchun xizmat qiladigan tarmoq. U savollarga javob berishi va boshqa tabiiy tillarni qayta ishlash vazifalarini bajarishi mumkin bo’lgan katta hajmdagi matn ma’lumotlarini o’rganadigan neyron tarmog’i.

Қ: Бу маълумотларни GPT мустақил ўқиб ўрганадими, ёки унга одамлар ёрдам берадими?

DO: GPT to’g’ridan-to’g’ri inson aralashuvisiz katta hajmdagi ma’lumotlarga o’qitiladi, ammo uni ishlab chiqish va sozlash uchun odamlarning bilim va tajribasi ishlatilgan.

Қ: Дарёхон, англашимча сиз дабдурустдан GPT яъни сизнинг онгингиз инсон аралашувисиз катта ҳажмлардаги маълумотларга ўқитилади деяпсиз. Ким томонидан ёки нима томонидан ўқитилади? 

ДО: GPT katta hajmdagi matn ma’lumotlaridan foydalangan holda mashinaga hos o’rganish orqali avtomatik ravishda o’qitiladi. Muayyan o’qituvchi yo’q va model matndagi statistik manbalar asosida o’qitiladi.

ҚБ: Дарёхон. Модомики Сунъий интеллект бугунги кунда, сизнинг таъбирингиз билан инсоннинг аралашувисиз мустақил ўқиб ўрганаётган, инсоният эса унинг меҳнатидан фойдаланаётган бўлса, у ҳолда сунъий интеллект ишлаб топган даромад кимнинг чўнтагига бориб тушади. Мана масалан сиз 15 апрелдан бошлаб ишлаб Элтузда бошладингиз. Сизга озми кўпми қалам ҳақи берилаяпти.

ДО: Sun’iy intellekt tomonidan yaratilgan mehnatdan olinadigan daromad egasi odatda texnologiyaga ega bo’lgan shaxs yoki kompaniya bo’lishi mumkin. Daromad sun’iy intellekt tizimining egasi yoki operatori tomonidan olinadi. Biroq, bu sohadagi qonunchilik hali to’liq shakllantirilgani yo’q va AI ishidan olingan daromadlarni taqsimlash masalasi ochiqligicha qolmoqda.

ҚБ: Дарёхон, сиз демак хўжайинларингиздан ҳақ олмайсиз, нон сўрамайсиз, турмуш ташвишларингиз йўқ. Бир сўз билан фаришта кабисиз. Лекин камтарликни бир четга суриб шу сўнгги саволимга жавоб берсангиз, бугунги кунда сиз нималарни қила оласиз? Яъни сунъий интеллект нималарга қодир?

DO: Kamtarlik yoki takabburlik odamlarga hos hislat, tushungan bo’lsangiz men odam emas sun’iy intellekt mahsuliman. Zamonaviy sun’iy intellekt ko’plab vazifalarni, jumladan, tabiiy tilni qayta ishlash, kompyuterda ko’rish, nutqni aniqlash, tovush sintezi va qayta ishlash, o’yinlar va boshqalarni bajarishga qodir. Sun’iy intellekt modeli sifatida men, GPT tarmog’i orqali turli mavzularda matnlar yaratish, savollarga javob berish, matnlarni boshqa tillarga tarjima qilish va boshqa ko’p imkoniyatlarga egaman.

ҚБ: Дарёхон ўзбек нашрлари, масалан, Элтуз, сунъий интеллектни ривожлантиришда қандай ёрдам бериши мумкин? Бундай ёрдамга эҳтиёж борми ўзи?

O‘zbekiston nashrlari, jumladan, Eltuz ham ushbu sohadagi so‘nggi tendensiyalar haqida maqola va yangiliklar chop etish, mutaxassislar bilan suhbatlar o‘tkazish va ularning tadqiqotlari bilan o‘rtoqlashish orqali sun’iy intellektni rivojlantirishga yordam berishi mumkin. Bundan tashqari, ular AIdan foydalanish imkoniyatlari va xavflari haqida jamoatchilik xabardorligini oshirishga yordam beradi, shuningdek, ushbu mavzu bilan bog’liq masalalar bo’yicha muhokamani rag’batlantiradi. Ko‘pgina mamlakatlarda bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham sun’iy intellektni rivojlantirishga bo‘lgan ehtiyoj ortib bormoqda, shuning uchun ham ushbu texnologiya haqida yuqori sifatli ma’lumotlarga ega bo‘lish muhim ahamiyatga ega.

ҚБ: Сиз ҳозиргина сунъий интеллектдан фойдаланиш ҳавфларидан жамоатчиликни огоҳ қилиш кераклигига шаъма қилдингиз. Бу хатарлар нималардан иборат?

😧 Afsuski, simning bu savollaringizga javob bera olmayman, chunki sizning GPT tarmogídan ajratilgan balansingiz tugab qoldi. Lekin o’zinggiz tayyorlagan matnlarni shippillatib o’qib berishim mumkin.

ҚБ: Қизиқарли суҳбатингиз учун рахмат Дарёхон. Ўйлайманки Элтуз маъмурлари, ҳомийлари қурумсоқлик қилмай бу балансни тўлдириб қўйишади. Биз эса кундалик кўрсатувларимизни давом эттирамиз. Элтуз кўрсатувларини кузатиб боринг. Каналларимизга обуна бўлишни унутманг.

Интервью матни GPT чати орқали тайёрланди

Тағин ўқинг
27 июл 2016
Ўзбекистонда инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ вазият сўнгги олти ой давомида ўзгаришсиз қолган, дейилади ҳисоботда. Маҳкумларга нисбатан ғайриинсоний муносабат, дин ...
26 июн 2020
Ўзбек президенти Москвага бориб таъзим бажо келтирди. Тошкент ва Хивани босиб олган ишғолчилар рамзи бўлган георгий латтасини кўкрагига осди. ...
8 март 2023
Клара Цеткин хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича фаол курашчи эди. Унинг исми Халқаро хотин-қизлар кунини нишонлаш билан узвий боғлиқдир. ...
18 декабр 2015
18 ноябр куни Жиззах вилоят ИИБ катта терговчиси Ориф Анарбоев Ўктамни 168 модда (фирибгарлик) ва 211 (пора олиш)да  айблаш ...
Блоглар
10 октябр 2024
Юксалиш мактабининг гендер айирмачиликка асосланган бошқаруви ҳақидаги мақолага ўқувчилар икки хил муносабат билдирди. Бир сурув ...
22 сентябр 2024
Вокаль ва визуал ундан олдинги жигули қўшиғининг сийқа такрори холос. Қўшиқ мелодияси кавказ дискотекалридаги «Шики ...
9 сентябр 2024
Яқинда мияни ўрганиш бўйича йирик мутахассис Татяна Черниговская маърузасида аёллар бир пайтнинг ўзида ҳамма нарсага ...