Руслар Ўзбекистонда мажбурий меҳнатга қарши кампанияга қўшилди

Бу ҳақда маълум қилган РМК президенти, Россия президенти ҳузуридаги Фуқаролик жамиятини ривожлантириш ва инсон ҳуқуқлари кенгаши аъзоси Борис Кравчук: «Бу биз учун фақат бирдамлик масаласи эмас. Бу минтақамиздаги бир мамлакатда бузилаётган инсон ҳуқуқларига риоя этиш борасидаги принципиал масаладир. Қолаверса, ўзбек пахтаси билан боғлиқ бундай кенг кўламли ва тизимли қонунбузарликлар барча учун хавфли прецедентдир», деди.

Ўзбекистонда мамлакат «оқ олтини» – пахта етиштиришни таъминлашга қаратилган дунёдаги энг йирик давлат мажбурий меҳнат тизимларидан бири яратилган ва амал қилмоқда.

Ҳали совет давридан буён мамлакатда болалар марказлаштирилган ҳолда пахта теримига жалб этиларди. Касаба уюшмалари, ҳуқуқ ҳимоячилари ва халқаро институтларнинг кўп йиллик босими натижасида Ўзбекистон ҳукумати болалар меҳнатидан фойдаланишга чек қўйишга рози бўлди. Айни пайтда у бу мажбуриятини умуман олганда бажармоқда. Аммо болалар меҳнати ўрнини катталарнинг мажбурий меҳнати эгаллади.

Ҳар йили ишдан бўшатиш, уй ва ётоқхоналардан қувиш, ўқув юртидан ҳайдаш таҳдиди, оилаларга кўрсатилган босим остида минг-минглаб шифокорлар, ўқитувчилар, бюджет ташкилотлари хизматчилари ва талабалар далага ҳайдалади. Тижорат фиирмалари ҳам ўз ходимларини пахтага жўнатишга буйруқ олади. Буйруқни бажармаслик мумкин эмас.

Касаба уюшмалари ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилотлари бу амалиётни тўхтатиш учун кампания олиб бормоқда. Аммо пахта далаларидаги вазиятни ҳужжатлаштиришга бел боғлаган мустақил кузатувчилар таъқиб ва тазйиқларга дуч келмоқда. Ўзбекистон-Германия инсон ҳуқуқлари форумининг 2016 йил мартда эълон қилинган «Панадаги ишлар: Ўзбекистон «оқ олтини»ни оқартириш» сарлавҳали ҳисоботида шу ҳақда сўз боради.

Жабр чеккан ҳуқуқ ҳимоячиларидан бири жиззахлик Ўктам Пардаевдир. У саккиз ҳафта ҳибсда сақланди ҳамда калтаклаш ва хўрланишлардан сўнг уч йиллик шартли жазога ҳукм қилинди. Айни пайтда LabourStart порталида унинг ҳимоясига электрон кампания ўтказилмоқда.

«Фақат мустақил касаба уюшмаларигина мажбурий меҳнат ва эксплуатация тизимига самарали қаршилик қилиши мумкин,- деди Борис Кравченко. – Аммо Ўзбекистонда уларни ташкил этиш ва фаолият юритишида ўтиб бўлмас тўсиқлар учрайди. Халқаро ҳамжамият ва молиявий институтлар бу мамлакатда ҳамкорлик ва инвестиция дастурларини амалга оширишда меҳнат ҳуқуқлари соҳасида ва инсон ҳуқуқларининг бошқа жабҳаларида асосий меъёрларга риоя этилишига жуда катта эътибор қаратиши зарур».

Eltuz.com