Алдагани ўзбек яхши

GM Uzbekistan ўзи ишлаб чиқарган автомобилларга акциз солиғи 5 баробардан зиёдроққа камайтирилганига қарамай, бу нархлар пасайишига сабаб бўла олмаслигини маълум қилди.

Нархнинг пасайтирилмаслигига баҳона ҳам тайёр – бу валютанинг эркин курсига ўтилиши.

Компаниянинг билдиришича, акциз солиғининг 27 фоиздан 5 фоизга туширилиши валюта курсидаги тафовут сабаб харажатларнинг ошиб кетишини қоплаш ва бу билан автомобилларнинг чакана нархларидаги барқарорликни таъминлаш имконини берган.

Бунақа алдовга фақат ўзбек ишонади. Чунки аслида GM Uzbekistan автомобиллари нархи белгиланишида ҳеч қачон акциз тўлови мезон бўлмаган.

Чунки ўзбек автомобиллари ҳар доим долларнинг қора бозор нархида сотилиб келинган. Валютанинг эркин курсига ўтилиши фақат бу кўчада янада катта байрам қилиш учун имконият яратди, холос.

Ўзим биладиган мисол. Танишимиз ҳали эркин конвертацияга ўтилишидан бир неча ой олдин 8 минг долларга «Нексия»нинг янгисидан олди. Бу машинанинг ўша вақтдаги доллардаги нархи шундай эди.

Нархи сўмда белгиланса-да, сўмга эшакнинг тўқимини ҳам беришмасди машина билан боғлиқ бўлса. Фақат «кўки»дан чўзиш керак эди.

«Кўки»ни ҳам банкдан олиб бўлмасди. Фақат қора бозордаги учарлардан олиш мумкин эди. Пародокс шунда эдики, қора бозордан доллар олиш қонунга зид эди.

Шунга қарамай, ҳукумат гўёки бу ноқонунийликни кўрмасди. Чунки «кўк»нинг ҳаммаси ўша қонунсизликка қарши курашувчиларнинг чўнтагига келиб тушарди.

Кейин конвертация баҳона бояги танишимиз олган «Нексия»нинг нархи 10 минг доллардан ошди. Фақат сўмга сотилишини айтмаса, бошқа ўзгариш бўлгани йўқ.

Хуллас, долларнинг қора бозор курсига мослаштирилиши GM Uzbekistan учун фақат фойдага ишлади. Шу баҳона компания ўзи ишлаб чиқараётган машиналар нархини кўтариб олди.

Энди эса акциз тўлови 5 баробардан зиёдроққа камайтирилган бир пайтда валюта курси алмашганини йиртиққа ямоқ қилиш ҳаракатини бошлаб юборишди.

На Ўзбекистондаги бирорта матбуот, на анча эркин бўлиб қолгани айтилаётган экспертлар бу хусусда бир хулосасини билдирмади.

Бунинг ўрнига «GM Uzbekistan автомобилларининг акциз солиғининг пасайтирилган ставкаси 2017 йилнинг 5 сентябридан амалда қўлланиб келинмоқда. Ўз-ўзидан келиб чиқадики, акциз солиқ ставкасининг ўзгариши билан нархлар туширилиши кўзда тутилмаяпти», деган баҳонани эшитяпмиз.

Халқнинг молиявий қудратини сўриб олиш қачонгача давом этар экан?

Баҳодир Шариф
Ўзбекистонлик газетхон таҳаллуси
Eltuz.com